1. Idi na sadržaj
  2. Idi na glavnu navigaciju
  3. Idi na ostale ponude DW-a

"Rješenja na Balkanu može biti samo sa Evropskom unijom"

Rosalia Romaniec
18. juni 2020

Njemački šef diplomatije Heiko Maas u intervjuu za DW govori o predstojećem predsjedavanju EU, evropskim perspektivama Zapadnog Balkana, ali i o narušenim odnosima Njemačke i Sjedinjenih Država.

https://p.dw.com/p/3dypo
Heiko Maas
Foto: picture-alliance/dpa/M. Kappeler

DW: Od početka jula Berlin preuzima predsjedavanje Evropskom unijom. Šta je Njemačka spremna da žrtvuje, kako bi spasila Evropu?

Heiko Maas: Vjerujem da Njemačka ne mora ništa da žrtvuje, već da je Evropa veliki dobitak za Njemačku. Njemačka, kao velika izvozna nacija, profitira kada Evropi dobro ide. Zato želimo da se pobrinemo za to da zemlje koje su posebno jako pogođene pandemijom, poput Italije ili Španije, brže prebrode krizu.

Velika finansijska pomoć iz Njemačke je pozitivno iznenadila mnoge u Evropi. Da li je ovo neka nova Njemačka?

Znamo da imamo veliku odgovornost u Evropi. Odlučili smo da damo doprinos kako se ne bi dalje zaoštrio konflikt između sjevera i juga koji se nazirao. Zato smo iznijeli zajednički prijedlog sa Francuskom. Vjerujem da će taj prijedlog biti osnova za konsenzus u okviru EU. To je put kojim želimo da nastavimo i tokom predsjedavanja.

U EU postoji i konflikt između istoka i zapada. Da li ćete se time baviti konsekventno?

Da. U centralnoj i istočnoj Evropi ima mnogo država koje su posebno bezbjednosno-politički drugačije postavljene nego zapadna Evropa. Tu postoji sjećanje na Sovjetski Savez koje se prenosi na današnju Rusiju. Njemačka može da bude most u Evropi između zapada i istoka. Zato se zalažem za novu istočnu politiku, koja bi bila usmjerena u zadržavanju centralnih i istočnoevropskih komšijskih država u okviru EU i sprečavanju utiska da su to drugoklasne članice EU.

Ali postoje problemi u shvatanju pravne države, recimo u Poljskoj i Mađarskoj. Kako ćete se prema tome odnositi tokom predsjedavanja?

Mora biti jasno da je vladavina prava jedna od osnovnih vrijednosti EU. Imaćemo diskusiju o tome da li pridržavanje vladavine prava možda mora da bude jače povezano sa finansijskom pomoći EU. I to će biti tema našeg predsjedavanja.

Symbolbild Bosnien Herzegowina UN
Maas: Države Zapadnog Balkana sve žele evropsku perspektivuFoto: picture-alliance/AA/D. Aydemir

Kako gledate na probleme zemalja Zapadnog Balkana?

Mislim da rješenja na Zapadnom Balkanu može biti samo sa Evropskom unijom. Države Zapadnog Balkana sve žele evropsku perspektivu. Ako je žele, onda i politička rješenja, posebno sada u konfliktu Kosova i Srbije, moraju biti uz Evropsku uniju. Zato sam veoma siguran da će EU igrati važnu ulogu u teškoj situaciji sa kojom se suočavamo. Ali, ako na Zapadnom Balkanu u nekom trenutku žele da stignu u Evropu, onda dijalog moraju da vode prije svega sa EU. Vjerujem da to na Zapadnom Balkanu znaju i da će EU, posebno sada, pojačati svoj angažman.

I to će kod nas biti tema (tokom predsjedavanja EU, prim.ur). Još u jeku pandemije smo se založili da naše neposredno susjedstvo na Zapadnom Balkanu, ali i na istoku, ne bude zapostavljeno. Naravno da želimo da damo doprinos političkim rješenjima na Zapadnom Balkanu, posebno u konfliktu Kosova i Srbije. Ove zemlje moraju da dogovore rješenja sa EU ako žele da imaju evropsku perspektivu.

Američki predsjednik Donald Tramp je najavio povlačenje dijela američkih vojnika iz Njemačke. Izgleda da se na SAD više ne može osloniti. Šta još očekujete od Trampa prije američkih izbora?

Američka predizborna kampanja odvija se po sopstvenim pravilima. Ali Evropljane i Amerikance povezuju zajedničke vrijednosti liberalne demokratije i slobode, bez obzira na to ko sjedi u Bijeloj kući. To je drukčije u drugim svjetskim regionima. Zato, kao i do sada, ima više stvari koje nas povezuju sa SAD od onih koje nas razdvajaju. I to iako su odnosi u ovom trenutku komplikovani.

EU Merkel und Macron | Aufbauprogramm für Europa
Zajednička inicijativa u vrijeme korone: francuski predsjednik Emmanuel Macron i njemačka kancelarka Angela Merkel na video konferencijiFoto: REUTERS

Moraju li Evropljani ubuduće da se snađu bez Amerikanaca?

Ne vjerujem da moramo da se snalazimo sami. Vjerujem da i Sjedinjene Države imaju interesa da spoljnom i bezbjednosnom politikom budu čvrsto vezane za Evropu. Ali moguće je da SAD više neće biti štit Evrope, onako kako su bile ranije. To bi značilo da moramo više sami da uradimo za sopstvenu bezbjednost, da u NATO mora da postoji evropski stub.

Zar Evropa ne treba da teži tome da bude vojno nezavisna?

Ne želim da Evropa bude vojno nezavisna. Hoću da, zajedno sa SAD kao saveznikom u okviru NATO, zajednički branimo bezbjednosne interese. Ne mogu ni da zamislim da SAD dugoročno mogu imati interesa da se u bezbjednosnom smislu razvežu od Evrope.

Uprkos tome, SAD trenutno ostavljaju velike geopolitičke rupe. Može li ih Evropa ispuniti i kako?

Ne možemo da uletimo u svaki prostor iz kojeg se SAD povuku. Već smo preuzeli mnogo odgovornosti, recimo u Africi, posebno u pojasu Sahela, ili u Afganistanu gdje Njemačka treba da igra ulogu u internom mirovnom procesu u zemlji. Uvijek se radi o bezbjednosti, ali i o diplomatiji. Jer ratovi se završavaju mirovnim ugovorima, a do njih se dolazi jedino politički, a ne isključivo vojno.

Na kraju jedno lično pitanje: kad znate stanje u svetu, možete li da spavate noću?

Kad putujem svijetom, srećem mnoge odgovorne ljude. Takvi ljudi su ogromna većina, i zato mogu mirno da spavam.

Čitajte nas i preko DW-aplikacije za Android