آیا داعش تهدیدی برای آینده سیاسی سوریه است؟
۱۴۰۳ آذر ۲۱, چهارشنبه
گروه «دولت اسلامی» یا داعش عمدتاً در سراسر سوریه شکست خورده است، اما همچنان تهدیدی برای آینده صلح‌آمیز این کشور است. جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده با ارزیابی همین خطر، دستور حملات هوایی گسترده علیه این گروه افراطی را صادر کرده است.
استفاده از هواپیماهای نظامی در کمپاین ضد داعش نشان می‌دهد که اداره بایدن چقدر این تهدید را جدی می‌گیرد. چنانچه بمب‌‌افکن‌های غول‌پیکر «بی۵۲» و جنگنده‌های «اف-۱۵» و «تندربولت آ۱۰» در حمله به مواضع داعش در بخش‌های مرکزی سوریه استفاده شده اند.
فرماندهی مرکزی ایالات متحده در شبکه اجتماعی ایکس گفت این «حملات علیه رهبران، ساختارهای عملیاتی و پناهگاه‌های داعش» در مرکز سوریه، «بخشی از ماموریت جاری برای برهم زدن، تضعیف و شکست داعش» انجام شد. این فرماندهی گزارش داد که «ده‌ها حمله هوایی دقیق» علیه داعش انجام داده است.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
از جنرال مایکل اریک کوریلا نقل قول شده که گفته است: «هیچ شکی نباید وجود داشته باشد که ما اجازه نخواهیم داد داعش دوباره به خود سامان بدهد و از وضعیت فعلی در سوریه استفاده کند. همه سازمان‌ها در سوریه باید بدانند که اگر به هر نحوی با داعش همکاری کنند یا از آنها حمایت کنند، آنها را پاسخگو خواهیم دانست.»
جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده روز یکشنبه در بیانیه‌ای گفت: «ما به ثبات در شرق سوریه کمک خواهیم کرد و از هر پرسنل خود، در برابر هر تهدیدی محافظت خواهیم کرد. ماموریت ما علیه داعش، از جمله تامین امنیت زندان‌هایی که جنگجویان داعش به عنوان زندانی در آنها نگهداری می‌شوند، حفظ خواهد شد.»
«دولت اسلامی» کاملاً از بین نرفته است
کارستن ویلند، کارشناس و مشاور سیاسی در امور خاورمیانه، گفت که گروه به اصطلاح «دولت اسلامی» با وجودی که به صورت گسترده شکست خورده، ولی هرگز سوریه را ترک نکرده است.
او به دویچه وله گفت: «هنوز سلول‌های مختلفی از جمله سلول‌های مخفی در مرکز و شرق سوریه وجود دارد. و آنها مطمئناً یک تهدید هستند.» او گفت این تهدید به ویژه در حال حاضر که خلاء قدرت وجود دارد، جدی است و افزود که فکر می‌کند ایالات متحده تصمیم درستی گرفته است.
او افزود: «کنون زمان تثبیت نیروهایی است که قدرت را در سوریه به دست گرفته اند تا قدرت به صورت مسالمت‌آمیز منتقل شود و جبهه دیگری در قالب «دولت اسلامی» بر دوش آنها قرار نگیرد.»
داعش در عراق تاسیس شد
«دولت اسلامی» در جریان تهاجم نظامی ایالات متحده به عراق در سال ۲۰۰۳ تاسیس شد و در سال ۲۰۱۲ در زمان هرج و مرج جنگ داخلی در سوریه گسترش یافت. در آن زمان این گروه خود را جبهه النصره نامید. فرمانده این گروه ابومحمد الجولانی بود، کسی که اکنون گروه شبه نظامی هیئت تحریر شام را رهبری می‌کند و به تازگی بشار اسد، دیکتاتور سوریه را سرنگون کرد.
الجولانی از نظر ایدئولوژیک، به طور فزاینده‌ای از داعش عراق فاصله گرفته بود و رقابت بین دو گروه در سال‌های بعد افزایش یافت.
حملات مداوم علیه غیرنظامیان
نیروهای مسلح سوریه که به دلیل سال‌ها جنگ داخلی ضعیف شده بودند، چیز زیادی برای مقابله با داعش نداشتند. بسیاری از سربازان در جنگ و یا کمین جان خود را از دست دادند.
اما از سال ۲۰۱۵، داعش نیز درست مانند جبهه النصره - با فشار فزاینده‌ای از سوی ارتش ایالات متحده مواجه شد. در سال ۲۰۱۹ صفوف این گروه به میزان قابل توجهی تضعیف گردید و مجبور شد شکست خود را بپذیرد. در حالی که چندین فرمانده نظامی و معنوی داعش توانستند در مناصب گروهی خود باقی بمانند، ولی ایالات متحده در از بین بردن هسته‌های این گروه موفق بود.
بسیاری از اعضای داعش در شمال سوریه زندانی شدند و تا امروز در اردوگاه‌ها بسر می‌برند.
با این هم، چندین هسته و مخفیگاه داعش دست نخورده باقی ماندند، به ویژه در صحرای بادیه، در امتداد مرز سوریه با عراق. ویلند گفت که این عناصر داعش اغلب حملاتی را علیه مردمان روستایی انجام می‌‌دهند.
او گفت با وجودی که «ده‌ها نفر آنها کشته شده اند» ولی نابودی قطعی این سلول‌ها ناممکن است و توضیح داد که سایر اعضای داعش در این سلول‌ها غیر فعال هستند و منتظر دستور بعدی احتمالی می‌باشند.
احتمال جدایی الجولانی از «دولت اسلامی»
به نظر می‌رسد داعش در وضعیت کنونی قادر به گسترش فعالیت‌هایش نیست، چه رسد به این که بتواند کنترل قلمرو سابقش را بدست بگیرد. اما پس از سرنگونی اسد و تحولات سیاسی سوریه، این گروه تروریستی بدنام و ظالم ممکن است تلاش کند تا نفوذ خود را دوباره گسترش دهد. به همین دلیل است که در حال حاضر تحت حملات شدیدی قرار دارد.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
ویلند در مورد روابط الجولانی با داعش گفت که کاملاً قابل تصور است که رهبر هیئت تحریر شام ایدئولوژی خود را کنار گذاشته است. او گفت: «این گروه به معاملات و توافقات مختلفی با بازیگران داخلی دست زده است. این پیشرفت سازنده، به من امیدواری می‌دهد.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «این قابل توجه است که (در روزهای گذشته) هیچ قتل عام بزرگ یا کمپاین‌های انتقام‌جویانه صورت نگرفته است.» در حالی که «تحت ایدئولوژی داعش، در چند روز گذشته شاهد تحولات کاملاً متفاوتی می‌بودیم.»