دو ایرانی در میان برندگان جایزه هلمن-همت

سازمان دیده‌بان حقوق بشر روز چهارشنبه (۴ اوت / ۱۳ مرداد) فهرست برندگان سال ۲۰۱۰ جایزه هلمن - همت را منتشر کرد. ۴۲ روزنامه‌نگار از ملیت‌های مختلف برنده‌ی این جایزه شده‌اند. جایزه هلمن-همت به روزنامه‌نگارانی اهدا می‌شود که به خاطر بیان دیدگاه‌های مخالف، انتقاد از مقام‌ها و کارکرد حکومت‌ها تحت پیگردهای قضایی قرار می‌گیرند و یا مجازات می‌شوند.

دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه خود درباره برندگان جایزه هلمن-همت نوشته است، این افراد تحت پیگرد و اذیت و آزار پلیس قرار گرفته، به خاطر اتهامات ناروا زندانی شده‌اند و یا تنها برای گردآوری اطلاعات شکنجه شده‌اند.

پروین اردلان و آذین ایزدی‌فر، دو روزنامه‌نگار و نویسنده ایرانی هستند که نام‌شان در فهرست برندگان امسال جایزه هلمن-همت دیده می‌شود. پروین اردلان، از فعالان حقوق زنان، عضو «کمپین یک میلیون امضاء» و عضو «مرکز فرهنگی زنان» است. خانم اردلان به خاطر فعالیت‌هایش بارها احضار، بازجویی و بازداشت شده است. وی درسال ۲۰۰۷ برنده جایزه بنیاد اولاف پالمه شد و از سپتامبر ۲۰۰۹ در سوئد زندگی می‌کند.

آذین ایزدی‌فر نیز به خاطر فعالیت‌های سیاسی و حقوق بشری خود که از دوره‌ی جوانی و دانشجویی آغاز کرده، بارها مورد اذیت و آزار قرار گرفته و یا بازداشت شده است. سال ۲۰۰۶ از ایران خارج شده و از سال ۲۰۰۷ در آمریکا اقامت دارد.

سازمان دیده بان حقوق بشر برنامه اهدای جایزه هلمن/همت را از سال ۱۹۸۹ آغاز کرد. از آن زمان تاکنون بیش از ۷۰۰ روزنامه‌نگار و نویسنده از ۹۲ کشور جهان برنده‌ی این جایزه شده‌اند. هدف این جایزه، کمک به روزنامه‌نگارانی است که به دلیل انتقاد از سیاست‌های رسمی دولت و یا صاحبان قدرت زیر فشار قرار می‌گیرند.

عنوان این جایزه برگرفته از نام نویسندگان مشهور تئاتر و فیلم آمریکایی، لیلین هلمن (Lillian Hellman) و دشیل همت (Dashiel Hammett) است که هر دو از منتقدان سیاسی بودند. خانم هلمن در دهه ۱۹۵۰، در دوره تسلط هیستری مک‌‌کارتیسم در فضای سیاسی ایالات متحده بارها توسط کمیته‌ تفتیش عقاید کنگره آمریکا احضار و مورد بازجویی قرار گرفت. هلمن به دلیل این فشارها ناچار شد فعالیت حرفه‌ای خود را رها کند و دوست دیرینش همت که داستان نویس بود، مدتی را در زندان به سر برد.

در سال‌های گذشته از میان ایرانیان کسانی چون علی‌اشرف درویشیان، حسن زارع‌زاده اردشیر، علی افشاری، امید معماریان، شهرام رفیع‌زاده، تقی رحمانی، آسیه امینی، شهرنوش پارسی‌پور، ابراهیم نبوی، روزبه میرابراهیمی، انصافعلی هدایت، محمد صدیق کبودند و آرش سیگارچی از جمله روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق مدنی برنده این جایزه بودند.

MM/DK