سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست و معضل دریاچه ارومیه
۱۳۹۲ بهمن ۲۴, پنجشنبه
سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست به گفته برگزارکنندگانش مهمترین رویداد زیست محیطی ایران در شش ماهه اخیر است که در آن شرکت‌های داخلی و خارجی به عرضه آخرین تکنولوژی‌های پیشرفته در زمینه محیط زیست می‌پردازند.
از مهمترین معضلات زیست محیطی ایران در کنار آلودگی هوا، خشکی رودها، تالاب‌ها و دریاچه‌ها، از جمله دریاچه ارومیه است که پروسه خشک شدن آن سال‌هاست شروع شده و بحث چگونگی نجات آن نیز به درازا کشیده است.
احمدعلی کیخا، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست روز پنجشنبه (۲۴ بهمن/۱۳ فوریه) در مناظره‌ای در مورد بحران دریاچه ارومیه گفته است که یکی از تهدیدها این است که نسخه‌های متفاوتی برای نجات این دریاچه پیچیده می‌شود.
او به عوامل متعددی که به خشکی بخش بزرگی از دریاچه ارومیه منجر شده اشاره کرده است. از جمله تغییرات اقلیمی که تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد در این رابطه سهم داشته است. به گفته احمدعلی کیخا افزایش قابل توجه سطح زیر کشت حوزه دریاچه ارومیه و توسعه بی‌ضابطه آن عاملی به مراتب مهم‌تر بوده است. به عبارت دیگر دریاچه ارومیه بیش از آنکه به خشم طبیعت خشک شده باشد به دست انسان خشک شده است: زدن نزدیک به ۵۰ سد در آبخیزهای دریاچه، راه‌سازی درون دریاچه، توسعه باغات و حفر هزاران حلقه چاه عمیق.
یک میلیارد سود، هزاران میلیارد ضرر
به گفته احمدعلی کیخا: «اگر هر هکتار ۱۰ هزار متر معکب آب احتیاج داشته باشد سه میلیارد متر معکب تقاضای آب آن خواهد بود». معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست با مقایسه سود و زیان این توسعه بی‌ضابطه می‌گوید: «درآمد بخش کشاورزی آن حدود یک میلیارد دلار بود یعنی ما به خاطر یک میلیارد پارک طبیعی دریاچه ارومیه را از دست داده‌ایم که به هیچ عنوان قابل مقایسه با هزینه احیای آن نیست».
برای یافتن راه‌حلی مناسب تا به حال نشست‌ها و رایزنی‌های بسیار صورت گرفته است. از جمله تشکیل "ستاد احیای دریاچه ارومیه" است. عیسی کلانتری، دبیر این ستاد گفته است که دریاچه ارومیه "یک موضوع ملی و فراملی است" و اسماعیل جبارزاده، استاندار آذربایجان شرقی نیز تاکید کرده است که: «احیای دریاچه ارومیه مهمترین و بزرگترین دغدغه مردم آذربایجان است».
نجات این دریاچه به گفته مسئولان و دست‌اندرکاران ستاد احیای آن می‌تواند سر به هزاران میلیارد تومان بزند. اما اولین گام به گفته عیسی کلانتری رسیدن به وحدت نظر بر سر یک راه‌حل و راهکار مناسب است. او قول داده است که تا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ "نسخه علمی و عملی نجات دریاچه" را به دولت ارائه کند.
نجات دریاچه ارومیه به گفته کارشناسان کاری بسیار مشکل، هزینه‌بر، طولانی و نیازمند بررسی و مطالعه دقیق است. در این راه تلاش می‌شود به تجربه‌های مشابهی مانند خشک شدن دریاچه آرال در ازبکستان توجه شود.
"نمی‌گذاریم موضوع امنیتی شود"
بدون مشارکت وسیع مردم و حمایت آن‌ها از طرح نجات دریاچه ارومیه، موفقیت هیچ طرحی ضامن اجرایی ندارد. اما در گذشته هر حرکت حامیان محیط زیست در خصوص این دریاچه به موضوعی "امنیتی» تبدیل می‌شد.
خبرگزاری مهر به نقل از دبیر ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه نوشته است که این بار اجازه داده نخواهد شد که موضوع جنبه امنیتی به خود بگیرد. او گفته است: «متاسفانه در دولت گذشته مساله دریاچه ارومیه حالت امنیتی پیدا کرد و هرگونه حرکت مردمی برای نجات دریاچه با برخوردهای نامناسب امنیتی پاسخ داده شد که دیگر اجازه نخواهیم داد چنین موضوعی رخ ندهد چرا که مهمترین گروهی که از این بحران متاثر هستند خود مردم منطقه‌اند و باید در جریان کلیه اقدامات قرار گیرند و بر همین اساس تمام موضوعات ریز و درشت این حوزه با حزئیات اطلاع رسانی خواهد شد.»