رد پای ادبیات آلمانی‌زبان بر پرده‌ی سینما

از انتشار رمان پرفروش "عطر"، اثر پاتریک زوسکیند ۲۰ سال گذشت تا اینکه اثری سینمایی از آن به پرده‌ی سینماهای جهان راه یافت. تام تیکور، کارگردان آلمانی توانست اقتباسی پرهیجان و موفق از این داستان ارائه کند. این فیلم در سال ۲۰۰۶ به نمایش درآمد و با ۱۳۵ میلیون دلار در گیشه نیز بسیار موفق بود. اکنون قرار است سریالی تلویزیونی از این رمان عرضه شود که ظاهرا به مضمون داستان چندان وفادار نیست.

پترسن در آغاز دهه ۱۹۸۰ با فیلم سینمایی "کشتی" به موفقیت بزرگی دست یافت. نام این فیلم نخست در آلمان و سپس در آمریکا برسر زبان‌ها افتاد. فیلم سینمایی "کشتی" زندگی روزمره کارکنان یک زیردریایی آلمان را نشان می‌دهد و تلاش آنها در انجام دقیق یک مأموریت دشوار. این فیلم که نامزد دریافت ۶ جایزه اسکار بود، اقتباسی است از رمانی به همین نام به قلم لوتار−گونتر بوخ‌هایم .

گونتر گراس، نویسنده شهیر آلمانی در سال ۱۹۹۹ برنده‌ی نوبل ادبی شد. یکی از معروف‌ترین آثار او "طبل حلبی" است که در سال ۱۹۵۹ منتشر شد. بیست سال پس از آن فولکر شلوندورف فیلمی بر اساس آن ساخت که بسیاری از منتقدان هنوز آن را بهترین فیلم شلوندورف می‌دانند. این فیلم جایزه نخل طلایی جشنواره کن و همچنین نخستین جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را برای سینمای آلمان به ارمغان آورد.

"آبروی از دست رفته کاترینا بلوم" که از آثار معروف هاینریش بل محسوب می‌شود، تنها یک سال پس از انتشار دستمایه فولکر شلوندورف قرار گرفت. او در این فیلم که جنجال زیادی در آلمان فدرال برانگیخت، دید عمیق سینمایی را با تعهد سیاسی همراه کرده است. در این فیلم بحث آزادی مطبوعات و جو سیاسی اجتماعی حاکم در آلمان در اواسط دهه ۱۹۷۰ به تصویر کشیده شده است.

یکی از رمان‌های پرسروصدای دهه اخیر "او بازگشته است"، نوشته تیمور ورمش است. این اثر که در سال ۲۰۱۱ انتشار یافت، به فارسی هم ترجمه و منتشر شده است. در سال ۲۰۱۵ داوید وننت، این رمان طنزآمیز را که درباره زنده شدن آدولف هیتلر در سال ۲۰۱۱ است، دستمایه اثری سینمایی قرار داد. این فیلم با بودجه‌ای بالغ بر کمتر از ۳ و نیم میلیون یورو ساخته شد، اما بیش از ۲۵ میلیون یورو فروش داشت.

یکی از رمان‌های موفق ادبیات معاصر آلمان "در دوران نور رو به افول"، به قلم اویگون روگه است که در سال ۲۰۱۱ انتشار یافت. این فیلم سیر تاریخی و فروپاشی سوسیالیسم در آلمان شرقی سابق را از نگاه چهار نسل روایت می‌کند. ماتی گشونک در سال ۲۰۱۷ فیلم بر اساس این رمان ساخت.

یکی از اقتباس‌های ادبی موفق در دهه‌ی گذشته "کتاب‌خوان" است که بر اساس رمانی به همین نام اثر برنهارد شلینک ساخته شد. در این فیلم ستارگانی چون کیت وینسلت (چپ) هنرنمایی کرده‌اند. او به خاطر درخشش در "کتاب‌خوان"، جایزه اسکار دریافت کرد. "کتاب‌خوان" به موضوع ناسیونال سوسیالیسم و هولوکاست می‌پردازد.

یکی از نمونه‌های برجسته اقتباس‌های سینمایی "در جبهه غرب خبری نیست" (محصول ۱۹۳۰) است که بر اساس رمانی به همین نام نوشته اریش ماریا رمارک، نویسنده‌ آلمانی ساخته شد. این فیلم فجایع جنگ جهانی اول را روایت می‌کند. "در جبهه غرب خبری نیست" به کارگردانی لوئیس مایلستون در سال ۱۹۳۰ جایزه اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به دست آورد.

شماری از آثار توماس مان، نویسنده‌ بنام آلمانی نیز الهام‌بخش سینماگران بوده‌اند، از جمله "مرگ در ونیز" که لوکینو ویسکونتی در سال ۱۹۷۱ به تصویر کشید. ویسکونتی با مهارت توانسته است لحن ادبی توماس مان را بر پرده سینما بازتاب دهد.