روز جهانی جمعیت؛ نگاهی به رشد و تراکم جمعیت در سراسر دنیا

چهار میلیارد نفر، یعنی بیش از نیمی از جمعیت دنیا، در آسیا زندگی می‌کنند. جمعیت آفریقا نیز یک میلیارد نفر است. به خصوص در جنوب صحرای بزرگ آفریقا جمعیت به سرعت در حال رشد است. پیش‌بینی می‌شود که جمعیت این منطقه تا سال ۲۰۵۰ به دو و نیم میلیارد نفر برسد و بدین ترتیب دو برابر و نیم جمعیت کنونی آن شود. آسیا در جدول رشد جمعیت پس از صحرای بزرگ آفریقا و در مرتبه دوم قرار دارد.

در حال حاضر سه میلیارد و ۸۲۰ میلیون زن و سه میلیارد و ۸۹۰ میلیون مرد بر روی کره زمین زندگی می‌کنند. بنابراین شمار مردان در مجموع نزدیک به ۷۰ میلیون نفر بیش از زنان است. جزیره مارتینیک در آمریکای مرکزی بالاترین درصد شمار زنان نسبت به مردان را دارد (۸۳ مرد در برابر هر ۱۰۰ زن) و قطر بالاترین درصد شمار مردان را نسبت به زنان داراست (۲۹۸ مرد در برابر هر ۱۰۰ زن).

بیش از یک چهارم (۲۶ درصد) از هفت میلیارد و ۷۰۰ میلیون انسانی که هم اکنون در جهان زندگی می‌کنند جوان‌تر از ۱۵ سال هستند. ۶۶ درصد جمعیت جهان را افراد بین ۱۵ و ۶۴ سال تشکیل می‌دهند. تنها هشت درصد جمعیت دنیا بالای ۶۴ سال سن دارند. بیشتر کودکان و نوجوانان در کشورهای در حال توسعه به سر می‌برند.

یکی از دلایل اصلی برای رشد بالای جمعیت در یک کشور بارداری‌های ناخواسته است. حدود ۲۱۴ میلیون دختر و زن هنوز هم با آنکه مایل هستند، توانایی جلوگیری از حاملگی را ندارند. این موضوع نشان می‌دهد که دسترسی بهتر به وسایل جلوگیری از بارداری بسیار اهمیت دارد.

تراکم جمعیت در مناطق مختلف جهان بسیار متفاوت است. بالاترین حد تراکم جمعیت در یک کشور از آن موناکو است که در هر کیلومتر مربع آن ۱۶ هزار نفر زندگی می‌کنند. مغولستان با دو نفر در هر کیلومتر مربع دارای پایین‌ترین حد تراکم جمعیت است. میانگین تراکم جمعیت بر روی کره زمین حدود ۵۰ نفر در هر کیلومتر مربع است.

قریب ۵۵ درصد از ۷/۷ میلیارد جمعیت روی کره زمین در شهرها زندگی می‌کنند. سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کند که در آینده نیز بر جمعیت شهرنشینان افزوده خواهد شد. تا سال ۲۰۳۰ جمعیت شهرها بیش از ۶۰ درصد افزایش خواهد یافت. تا سال ۲۰۵۰ افزایش جمعیت شهرها حدود ۷۰ درصد خواهد بود. در حال حاضر توکیو با ۳۷ میلیون نفر پرجمعیت‌ترین شهر دنیاست.

در سراسر دنیا نرخ امید به زندگی انسان‌ها در حال افزایش است. این واقعیت، همراه با کاهش تدریجی نرخ تولد نوزاد در کشورهای در حال توسعه موجب افزایش شمار سالمندان شده است. در سال ۲۰۱۷ در سراسر دنیا حدود ۹۶۲ میلیون نفر بالای ۶۰ سال سن داشتند. طبق برآوردها، شمار کسانی که بالای ۶۰ سال سن دارند تا سال ۲۰۵۰ بیش از دو برابر خواهد شد و به دو میلیارد و یکصد میلیون نفر خواهد رسید.

پیش‌بینی‌های محققان سازمان ملل نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰ جمعیت کره زمین به حدود ۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. تا سال ۲۱۰۰ حتی این جمعیت بالغ بر ۱۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون نفر خواهد شد. با این حال کارشناسان معتقدند که جمعیت جهان همیشه و به طور مداوم رشد نخواهد کرد، بلکه پس از رسیدن به ۱۱ میلیارد، ثابت خواهد ماند.