بودجه سال ۸۵؛ سالمندان و بازنشستگان
۱۳۸۴ بهمن ۲۶, چهارشنبه
جامعه ایران گرچه هنوز بسیار جوان است، و بیش از سی درصد شهروندانش زیر پانزده ساله هستند، هر سال پیرتر می‌شود. طی چهار دهه‌ی گذشته تعداد افراد بالای ۶۰ سال نزدیک به دو و نیم برابر و بالای ۶۵ سال‌ها دو برابر شده‌اند. بررسیهای انجام شده حکایت از آن دارد که ۳۰ درصد از سالمندان از فقر و تنگدستی در رنج‌اند. بخش بزرگی از آنان را بازنشستگان تشکیل می‌دهند که۵۰ درصدشان از داشتن مسکن بی‌بهره‌اند و حقوق دریافتی اکثر آنها از حداقل لازم برای امرار معاش کمتر است.
تغییر بافت اجتماعی، ترکیب جمعیت و اشتغال، به ویژه در شهرهای بزرگ مراقب و نگهداری از سالمندان را رفته رفته از مسئله‌ی خانواده‌ها به مسئله و وظیفه‌ای اجتماعی مبدل کرده است. معضل کشورهای پیرامونی اینجاست که نهادهای مرتبط با این نیازها به تناسب، رشد و توسعه نمی‌یابد. در ایران گرچه تعداد مراکز کمک به سالمندان در فاصله‌ی سالهای ۷۶ تا ۸۴ بیش از پنج برابر شده اما مجموع این نهادها قادر به ارائه خدمات به یک‌دهم این جمعیت نیز نیست.
در حالی که اقداماتی نظیر تشكيل شوراي عالي سالمندان در سال گذشته كه بيش از ۷ وزارتخانه و پنج سازمان و ارگان مختلف دولتی و غيردولتی در آن مشاركت دارند، از تدابیر لازم و مفید است، کمبود بودجه‌ی لازم برای کمک به سالمندان و کندی بهبود زیرساختهای متناسب با نیازهای آنها حل این معضل در کوتاه مدت را ناممکن می‌نمایاند.
مشکل سالمندان و بازنشستگان مشکل ناشناخته‌ای نیست. رئیس مجلس روز یکشنبه در آغاز نشست کمیسیون تلفیق که برای بررسی بودجه سال ۸۵ تشکیل شده توجه ویژه به این مسئله را از نمایندگان خواستار شد. علامعلی حداد عادل با بیان این که «فراوان ترين شكايتى كه از سوى مردم مى رسد واز مجلس انتظار دارند به آن رسيدگى كند كمى حقوق بازنشستگان است» از نمایندگان خواست توجه به افزایش حقوق بازنشستگان را در اولویت کار خود قرار دهند.
دولت در حالی خبر از سعی و تلاش در بهبود وضعیت سالمنادن می‌دهد که سالهاست از پرداخت سهم بیمه دولتی به صندوق تامین اجتماعی عاجز و مبالغ هنگفتی به این صندوق بدهکار بوده است. از سال ۱۳۷۹ که نسبت منابع به مصارف نظام تامین اجتماعی کشور سر به سر شده افزایش سالمندان غیرشاغل، که نزدیک به ۸۰ درصد آنان را تشکیل می‌دهد، هر سال این صندوق را با کسریهای بزرگی روبرو می‌کند.
به گفته‌ی موسی‌الرضا ثروتی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس [شرق ۲۰ ابان، به نقل از خبرگزاری فارس] دولت برای افزایش حداقل حقوق کارکنان و بازنشستگان به ۱۶۰ هزار تومان به بودجه‌ای برابر ۵۰ هزار میلیارد ریال در سال ۸۵ نیاز دارد. این عضو شورای عالی حقوق و دستمزد همچنین معتقد است «برآورد حداقل حقوق و دستمزد كاركنان و بازنشستگان، حدود ۲۰۰ هزار تومان است، اما از آنجا كه دولت توانايى پرداخت اين رقم را ندارد، پله پله ميزان حقوق كاركنان را بالا مى برد تا به اين مقدار برسد.»
در حالی که بازنشستگان چشم امید به افزایش بودجه دارند یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس، محمد فروزش، در گفتگو با روزنامه‌ی کیهان [۲۸ دیماه] و در مورد بودجه سال آینده اعلام کرده «درست است كه اين بودجه نسبت به سال گذشته 27 درصد رشد دارد اما اگر بودجه 84 با رقم 150هزار ميليارد تومان را با متمم بودجه وكسري پنهان آن مقايسه كنيم متوجه مي شويم كه بودجه 85 نسبت به بودجه سال جاري رشدي ندارد.»
گزارشهای سازمان ملل در مورد سالمندان حکایت از آن دارد که کم‌توجهی به سرنوشت و معیشت این قشر تقریبا در تمام کشورهای در حال توسعه یکسان است. سازمان ملل با برگزاری اجلاسهای متعدد در سالهای اخیر خواستار رسیدگی به وضعیت سالمندان شده است. مطابق گزارشهای این نهاد اغلب سالمندان در کشورهای در حال توسعه از فقر مزمن و کمبود مراقبتهای پزشکی در رنج‌اند و بیش از ۲۵۰ میلیون آنها درآمد روزانه‌ای کمتر از یک دلار و ۲۰ سنت دارند.
حداد عادل در آغاز به کار کمیسیون تلفیق، در مورد ضرورت افزایش حقوق بازنشستگان اعلام کرده است «وقتى نوه اى ببيند به پدربزرگش ظلم فاحشى شده نمى تواند ذهن خود را با اهداف انقلاب هماهنگ كند. بايد با تغيير حقوق بازنشستگان ذهن‌هاى اين قشر را با مديريت جامعه و انقلاب هماهنگ كرد.»
در ایران حدود ۴ میلیون شهروند بالای ۶۰ سال وجود دارد که به گفته‌ی راه‌چمنی رئیس بهزیستی، بیش از سی درصد آنها از مشکلات اقتصادی در رنج‌اند. [ایسنا، ۴ مهر ۸۴] با پیرتر شدن جامعه و تغییر بافتهای سنتی مراقبتهای خانوادگی سالمندان هر روز به توجه و مراقبت بیشتر دولت نیازمندند.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران