رویکرد جدید دولت آمریکا و احیای مجدد پیمان ناتو
۱۴۰۰ فروردین ۴, چهارشنبه
ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی (ناتو) پس از دیدار با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و پس از پایان اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای عضو این پیمان، احساس رضایت داشت.
از رضایت دبیرکل ناتو از همایش وزیران امور خارجه کشورهای عضو پیمان ناتو، در چهار سالی که دونالد ترامپ در کاخ سفید زمام امور را در دست داشت، اثری نبود.
آنتونی بلینکن، همان گونه که انتظار می‌رفت، از رویکرد متفاوت دولت جدید آمریکا در قبال هم‌پیمانان اروپایی‌اش سخن گفته بود. او از جمله بر الزام در پیش‌گرفتن راهکارهای مشترک با متحدان اروپایی‌اش تاکید ورزیده بود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ینس استولتنبرگ در گفت‌وگو با دویچه وله درباره نتیجه این همایش سیاسی در بروکسل گفته بود: «ما اکنون از موقعیتی استثنایی برخورداریم. فصلی جدید در مناسبات آمریکای شمالی، ایالات متحده آمریکا با اروپا آغاز شده است.»
تاکید بر مشارکت
آنتونی بلینکن در این دیدار بر باور عمیق دولت آمریکا به همکاری و الزام مشارکت با هم‌پیمانان اروپایی خود سخن گفت.
وزیر امور خارجه آمریکا گفت که او به بروکسل آمده تا باور دولت آمریکا نسبت به اهمیت پیمان ناتو را تصریح ببخشد.
بلینکن گفت: «ایالات متحده آمریکا بر آن است تا در شراکت با دیگران و البته بیش و پیش از همه با هم‌پیمانان خود، پیمان ناتو را از نو پی ریزی کند.»
سخنان بلینکن از جمله با استقبال ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه روبه‌رو شد. فراموش نباید کرد که در واکنش به اقدامات دونالد ترامپ در مورد ناتو، امانوئل مکرون در سال ۲۰۱۹ از "مرگ مغزی" این پیمان سخن گفته بود.
مکرون و نه فقط او، درباره آینده و اهمیت ناتو ابراز تردید کرده بودند. اکنون قرار است برنامه‌ای اصلاحی برای پیمان ناتو طرح‌ریزی شود. برنامه‌ای که به "ناتو ۲۰۳۰" شهرت یافته است.
قرار است در نشست سران و رهبران کشورهای عضو پیمان ناتو در همراهی با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا درباره برنامه اصلاح پیمان ناتو تصمیم‌گیری شود.
اجلاس رهبران و سران کشورهای عضو پیمان ناتو قرار است در ماه ژوئن سال جاری در بروکسل برگزار شود.
سایر وزیران امور خارجه کشورهای عضو پیمان ناتو نیز نسبت به رویکرد مثبت آنتونی بلینکن درباره ناتو و اهمیت و لزوم همراهی با دیگرهای کشورهای عضو این پیمان استقبال کردند.
به عنوان نمونه، هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان از یک قطب‌نمای استراتژیک در چالش‌های پیش‌روی امنیتی جهان سخن گفت و تاکید کرد: «زمان آن فرا رسیده است تا ناتو خود را برای رویارویی با این چالش‌های بزرگ آماده کند.»
منظور هایکو ماس از چالش‌های بزرگ، یافتن راهکاری مشترک در قبال روسیه و چین بوده است. اما فراتر از آن، هایکو ماس خواستار حل مناقشات بین کشورهای عضو پیمان ناتو شد.
هایکو ماس گفته بود که نه تنها باید درباره اختلافات بین کشورهای عضو پیمان ناتو از منظر سیاسی گفت‌وگو و مذاکره صورت گیرد، بلکه باید ناتو در موقعیتی باشد که این اختلافات را رفع کند.
آیا مناقشه با آلمان حل شدنی است؟
آمریکا در دوره زمامداری دونالد ترامپ دو مشکل مهم با آلمان داشت. نخست موضوع پروژه "نورد استریم ۲" و دیگری میزان اختصاص بودجه آلمان برای مصارف دفاعی.
در مورد نورد "استریم ۲" آنتونی بلینکن آشکارا بار دیگر مخالفت دولت جدید آمریکا را بیان کرد. او گفت پروژه ایجاد خط لوله انتقال گاز روسیه به آلمان «ایده‌ای بد هم برای اروپا و هم برای آمریکا است.»
وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد که این کشور به اجرای تحریم‌های ناظر بر اجرای این پروژه همچنان ادامه خواهد داد. او خواستار توقف اجرای پروژه "نورد استریم ۲" شد.
نارضایتی از عملکرد دولت ترکیه
از سوی دیگر، وزیر امور خارجه آمریکا به پیروی از رویکرد دولت پیشین این کشور از خرید سامانه پدافند هوایی روسیه توسط ترکیه انتقاد کرد.
باید یادآور شد که ترکیه به‌رغم مخالفت دولت ترامپ اقدام به خرید سامانه دفاعی اس-۴۰۰ از روسیه نموده بود.
آنتونی بلینکن از سوی دیگر، نسبت به اقدامات ترکیه در دریای مدیترانه و از جمله فعالیت اکتشاف ذخایر گاز طبیعی در آب‌های این دریا ابراز نارضایتی کرد.
این اقدامات دولت ترکیه از جمله به تنش بیشتر در مناسبات این کشور با یونان دامن زده است. وزیر امور خارجه آمریکا در عین حال تاکید کرد که این مناقشات و مسائل را می‌توان از طریق همکاری و گفت‌وگو با هم‌پیمانان قابل اعتماد ناتو حل و فصل کرد.
دو درصد تولید ناخالص ملی
یکی از موارد اختلاف بین دولت ترامپ با هم‌پیمانان آمریکا در ناتو بر سر میزان بودجه نظامی کشورهای اروپایی و از جمله آلمان بود.
موضوع بودجه نظامی کشورهای عضو در همه جلسات ناتو طی چهار سال گذشته مطرح شده بود. بر اساس تصمیم ناتو، قرار بر آن بوده است که همه کشورهای عضو این پیمان تا سال ۲۰۲۴ همه ساله دو درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف بودجه نظامی و دفاعی خود کنند.
دونالد ترامپ و وزرای خارجه و دفاع آمریکا طی چهار سال گذشته بارها کشورهای هم‌پیمان خود در ناتو را متهم به سوءاستفاده از موقعیت به‌زیان آمریکا کرده بودند.
در اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای عضو پیمان ناتو در بروکسل، برخلاف سالیان گذشته، آنتونی بلینکن به این موضوع نپرداخت.
همکاری درباره آینده افغانستان
آنتونی بلینکن برخلاف مایک پمپئو بر راهکار مشترک کشورهای عضو پیمان ناتو در قبال افغانستان تاکید ورزید.
او تاکید کرد که آمریکا بر آن نیست تا مستقل از دیگران درباره حضور نظامی خود در افغانستان تصمیم‌گیری کند و تصمیم در این باره را تنها در مشورت و همراهی با دیگران اتخاذ خواهد کرد.
دونالد ترامپ در توافق آمریکا با طالبان اعلام کرده بود که تا ماه آوریل سال جاری، نیروهای خود را از خاک افغانستان خارج خواهد کرد.
بلینکن از عدم پایبندی طالبان به بندهای توافق صلح افغانستان ابراز نارضایتی کرد. وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد که این کشور همچنان به قاعده عمومی و حاکم بر ناتو متعهد است. او گفت: «با هم وارد می‌شویم و با هم خارج می‌شویم.»
اشاره بلینکن به حضور نظامی کشورهای عضو پیمان ناتو در افغانستان است. حضوری که اکنون از زمان آغاز آن بیست سال می‌گذرد.
وزیر امور خارجه آمریکا گفت که باید اوضاع افغانستان در مشورت و گفت‌وگو با هم‌پیمانان این کشور در ناتو از نو بررسی شود. او تاکید کرد که نتایج گفت‌وگوی خود با هم‌پیمانان آمریکا در ناتو در خصوص اوضاع افغانستان را برای تصمیم‌گیری به آمریکا خواهد برد.
بنابراین می‌شود گفت که درباره اوضاع افغانستان تصمیم روشنی در اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای عضو ناتو در بروکسل اتخاذ نشد.
آلمان که پس از آمریکا با ۲۵۰۰ سرباز بیشترین تعداد نیروی نظامی در افغانستان را دارد، بر این باور است که خروج شتابزده سربازان خارجی می‌تواند خطر قدرت‌گیری مجدد طالبان را در پی داشته باشد.
هایکو ماس تاکید کرده است که خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان باید زمانی صورت گیرد که پیشرفت‌های مشخصی در مذاکرات صلح با طالبان به دست آمده باشد.
ناتو و چین
یکی از مسائل محوری نشست ماه ژوئن رهبران و سران کشورهای عضو پیمان ناتو موضوع دست‌یابی به رویکردی مشترک در قبال چالش برخاسته از قدرتمند شدن چین است.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو تاکید کرد که رویارویی با چالش ناشی از قدرت گیری چین یکی از محورهای اصلی برنامه اصلاحات پیمان "ناتو ۲۰۳۰" به شمار می‌آید.
استولتنبرگ تاکید کرد که چین با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشورهای گوناگون و افزایش نفوذ خود در این کشورها، گام به گام به محدوده جغرافیایی ناتو نزدیک می‌شود.
دبیرکل ناتو تاکید کرد که دیگر نمی‌توان به مخاطرات ناشی از تغییر توازن قوا در جهان در سایه قدرت گیری چین و مسائل امنیتی برخاسته از آن برای پیمان ناتو بی توجه بود.
این در حالی است که وانگ یی، وزیر امور خارجه چین روز سه‌شنبه ۲۳ مارس با همتای روسی خود، سرگئی لاوروف در شهر گویلین چین دیدار و گفت‌وگو کرده است. موضوع این گفت‌وگو، "احیای مجدد ناتو" بوده است.
لاوروف از سیاست مخرب و غیرسازنده آمریکا در احیای پیمان نظامی ناتو سخن گفته است. وزیر امور خارجه روسیه گفته است که تلاش آمریکا در زمینه احیای پیمان ناتو همراه با متحدان سیاسی و نظامی خود در دوران جنگ سرد عملا هدف نادیده گرفتن حقوق بین‌الملل تدوین شده از سوی سازمان ملل را دنبال می‌کند.
از سوی دیگر گفته شده است که برای برگزاری اجلاس آینده رهبران و سران کشورهای عضو پیمان ناتو قرار بر واکسیناسیون شرکت کنندگان در این همایش در برابر ویروس کرونا است.
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
در این رابطه، قرار است حدود ۴۰۰۰ نفر از کسانی که در زمینه برگزاری این اجلاس در ماه ژوئن فعالیت می‌کنند، علیه ویروس کرونا واکسینه شوند.
لهستان به عنوان یکی از اعضای پیمان ناتو قرار است مقدار مورد نیاز واکسن آسترازنکا را برای این منظور تهیه کند.
مسئولان دولت بلژیک در برابر پرسش خبرنگار آسوشیتدپرس که خواستار توضیح در این باره شده بود، از اعلام موضع خودداری کرده‌اند. بدیهی است که اجرای چنین سیاستی با برنامه تعیین شده واکسیناسیون دولت بلژیک همخوان نیست.