«سیزده به در» روز بزرگداشت طبیعت است نه تخریب آن
۱۳۸۹ فروردین ۱۰, سه‌شنبه
"سیزده به در"، روز پیوند انسان و طبیعت، سال‌ها است که به دغدغه‌ی طرفداران حفظ محیط زیست تبدیل شده است. گروه‌های زیادی با انتشار اطلاعیه‌هایی از مردم می‌خواهند، در این روز حرمت طبیعت را نگه دارند، به حیوانات آزار نرسانند، از بی‌احتیاطی‌هایی که به آسیب جنگل‌ها و مراتع منجر می‌شود پرهیز و قوانین مناطق حفاظت‌شده را رعایت کنند.
انجمن حمایت از حیوانات اصفهان یکی از این گروه‌ها است. با دبیر این انجمن، سپهر سلیمی، در مورد مشکلات زیست‌محیطی "سیزده به در" به گفت‌وگو پرداختیم.
دویچهوله: آقای سلیمی، چندین سال است که بسیاری از گروه‌های زیست‌محیطی ایران با انتشار اطلاعیه‌هایی از مردم می‌خواهند در روز سیزدهبهدر برای طبیعت حرمت قائل شوند و به حیوانات آسیب نرسانند. چرا؟ چه اتفاقهایی در این روز این گروه‌ها را به تکرار چنین تذکرهایی وا میدارد؟
سپهر سلیمی: روز سیزدهبهدر در ایران روز طبیعت نامیده شده است و شاید بتوان گفت قدیمیترین روز پاسداشت طبیعت در میان ملل مختلف دنیا است. ولی متاسفانه هجوم مردم به طبیعت و مناطق حفاظت شده در چند سال گذشته باعث شده که خواسته و ناخواسته حجم عظیمی از تخریب بر این مناطق اعمال شود و عملا روز طبیعت به روز عزای طبیعت تبدیل شود.
از این جهت تشکلهای زیست‌محیطی و طرفداران محیط زیست از مردم درخواست میکنند همواره مراقب طبیعت باشند و بدانند اگر به طبیعت پناه بردند، طبیعت و حیوانات و گیاهان صاحبخانه هستند و ما به عنوان میهمان روز یا ساعتی را به آغوش طبیعت میرویم و باید مراقب باشیم تا به طبیعت آسیبدیدهی وطنمان بیش از این آسیب وارد نشود.
گزارشهایی که سالهای پیش منتشر شد، حاکی از آن بود که خیلی از قوانین مناطق حفاظت شده در این روز رعایت نمیشود. آیا همینطور است؟
بله همینطور است. به خاطر این که حجم زیادی از مردم در یک روز خاص به طبیعت و مناطق حفاظت شده پناه میبرند و شاید عملا امکانپذیر نباشد که جلوی هجوم مردم گرفته شود. ما باید بدانیم که طبق استانداردهای جهانی، ۱۰درصد مساحت هر کشوری باید به مناطق حفاظت شده اختصاص پیدا کند. ولی متاسفانه این سطح در کشور ما حدود ۷/۵درصد است. یعنی ما تقریبا ۲/۵درصد مناطق حفاظت شدهی کمتری از استانداردهای جهانی داریم.
اما باز متاسفانه همین ۷/۵درصد هم مورد تعرض قرار میگیرد و در طول سال طبق اخبار و شواهد، مورد هجوم صنایع، جادهسازی، شهرکسازی و… قرار میگیرد.
اگر قرار باشد در روز طبیعت هم بار مضاعفی بر این ۷/۵درصد اعمال شود عرصه بر حیوانات و گیاهان آن مناطق تنگ شده و آتشسوزی و لطمات بسیار زیاد به وجود می‌آید، به خصوص برای حیوانات که نزدیک زمان جفتگیریشان است.
از طرف دیگر باید بدانیم که کشور ما ۳۰ برابر کمتر از استانداردهای جهانی محیط بان دارد.
در مورد قوانین مناطق حفاظت‌شده، آیا به اندازهی کافی فرهنگسازی شده و مردم این قوانین را میشناسند؟
نه متاسفانه؛ مناطق حفاظت‌شده شناخته‌شده نیستند. شاید افرادی بیشتر مناطق حفاظت‌شده را بشناسند که دوستدار محیط زیست هستند یا در تشکلهای زیست‌محیطی فعالیت میکنند. این افراد هستند که با مناطق حفاظت شده به طور مشخص آشنایی دارند.
البته عملا هم مشکل است که در این روز بخصوص جلوی ورود مردم به مناطق حفاظت‌شده را گرفت. چون هم تعداد محیط بان کم است و هم شمار مردم زیاد است.
شما به عنوان دبیر "انجمن حمایت از حیوانات اصفهان"، چه توصیهای برای روز سیزدهبهدر به مردم دارید؟
اگر وارد مناطق حفاظتشدهای شدند، باید خیلی مراقب باشند و از ایجاد آتش در این مناطق و بهویژه مناطق جنگلی خودداری کنند. حتیالامکان سعی کنند از غذاهای آماده استفاده کنند و یا این که گاز پیکنیک و منقل همراه داشته باشند که باعث آتشسوزی نشود. چون متاسفانه حجم زیادی از جنگل‌ها در همین روز، در اثر سهلانگاری مردم، آتش میگیرد و از بین میرود. همچنین از ایجاد سروصدای زیاد که باعث می‌شود آرامش روانی حیوانات مختل شود، پرهیز کنند یا اگر از مناطقی عبور میکنند که تابلوی حیوانات اهلی یا حیوانات وحشی دارد، سعی کنند با حداقل سرعت رانندگی کنند.
اگر در مناطق حفاظت شده، حیواناتی مانند لاکپشت و جوجهتیغی دیدند، آنها را شکار نکنند و به خانهها نیاورند. نهایتا این که اگر در این مناطق با شکارچی برخورد کردند، حتما به پلیس یا ادارات محیطزیستی منطقه اطلاع بدهند که قطعا با آنها برخورد خواهد شد. سعی کنند کیسههای زباله همراه خود ببرند و زبالهها را به منزل برگردانند و یا در مناطق شهری قرار بدهند که در محیط طبیعی انباشته نشوند.
مسالهی دیگری که چند سالی است پیش آمده، بحث ماهی قرمز است که در این سال‌ها دیده شده مردم ماهیهای قرمز سفرهی هفتسین را در رودخانهها یا در مناطق طبیعیای که آب جریان دارد رها میکنند. چون خیلی از رودخانهها و آبهای مناطق طبیعی ممکن است آلودگی داشته باشند و ممکن است موجب مرگ ماهیها بشود، حتیالامکان سعی کنند ماهیها را در مناطقی رها کنند که ماهی قرمز دیگری در رود یا دریاچه دیده باشند. بهترین جا هم برای رها کردن ماهیها، محیطهایی مانند پارکها یا حوضهایی است که در سطح شهر وجود دارند. به شرطی که این حوضها بزرگ باشند و ماهی زندهای در آنها وجود داشته باشد و اینگونه نباشد که آبشان کمتر عوض شود و باعث مرگ ماهیها بشود.
مصاحبه‌‌گر: فریبا والیات
تحریریه: داود خدابخش