فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی، قربانی بودجه سال ۸۵؟
۱۳۸۴ بهمن ۶, پنجشنبه
هر نهاد و بخشی از طرح پیشنهادی لایحه بودجه سال ۸۵ ناراضی باشد، هیات‌های و نهادهای مذهبی دلیلی برای ناخشنودی ندارند. روند افزایش بودجه این نهادها که از اسفند ۸۱ و پیروزی آبادگران در انتخابات شورای شهر تهران آغاز شد و با روی کار آمدن مجلس هفتم ادامه یافت، اکنون با لایحه بودجه سال ۸۵ به اوج دیگری رسیده است.
ظاهرا قرار است میلیاردها تومان از بودجه‌ی نهادهای فرهنگی از جمله سازمان گردشگری و میراث فرهنگی و وزارت ارشاد کسر و به بودجه نهادهایی چون حوزه‌های علمیه، اتحادیه‌های انجمن‌های اسلامی و دیگر ارگانها و نهادهای دینی اختصاص یابد.
چند روز پیش نیز خبر رسید که شهرداری تهران یک و نیم میلیارد تومان بودجه به هیات‌های مذهبی اختصاص داده است. به گزارش ایسنا، ۳۰ دی، سید ضیاءالدین قدوسی‌پور با اشاره به «تقارن ماه محرم و ایام عزاداری با سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و دهه فجر»، «حمایت‌های ویژه از هیات‌های مذهبی دانشجویی و دانش‌آموزی را با رویكرد فرهنگی از مهمترین برنامه‌های سازمان فرهنگی و هنری بیان كرد و افزود: با همكاری سازمان تبلیغات اسلامی مبلغ و سخنران به هیات‌های دانش‌آموزی و دانشجويی اعزام می‌شود به علاوه كمك به این هیات‌ها بیشتر خواهد بود.»
در این میان بیشترین ضربه بر پیکر فرهنگ فرود می‌آید که با بودجه‌های پیشین نیز همیشه در مضیقه بوده است. محسن فردرو - مدیر كل برنامه‌ریزی و تامین منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به گستردگی وظایف فرهنگی این وزارتخانه معتقد است «وزارت ارشاد اگر بخواهد كار كند، سه برابر اعتبارات فعلی‌اش به پول نیاز دارد. واقعا هیچ‌كدام از این فعالیت‌های را هم نمی‌شود حذف كرد.»
او همچنین اشاره می‌کند که «اساسا در برنامه‌ریزی اجتماعی - فرهنگی هیچ گاه فرهنگ را جدی نگرفته‌اند.» و این جدی نگرفتن وقتی دامن وزارتخانه‌ها را بگیرد طبیعی است که با نهادهای غیردولتی چه می‌کند. حذف بخش بزرگی از کمک به نهادهای غیردولتی (NGOها) امکان فعالیت را از بسیاری از آنان سلب کرده است.
وزارت ارشاد اگر بخواهد از میان ۴۰ هزار عنوان کتابی که در سال منتشر می‌شود تنها شش هزار عنوان آن را برای کتابخانه‌های کشور بخرد رقمی حدود ۳۰ میلیارد تومان کسر بودجه دارد. اما بی‌بهره بودن کتابخانه‌ها از کتاب‌های تازه تنها مشکل کتابخانه‌ها نیست. مشکل بزرگتر کسر ۱۰ میلیارد تومان از بودجه کتابخانه‌های عمومی در بودجه پیشنهادی سال آینده است که بیش از یک سوم بودجه‌ی سال گذشته را شامل می‌شود. و به این ترتیب کتابخانه‌های عمومی نه تنها نمی‌توانند کاری در جهت گسترش فعالیت‌های خود انجام دهند، جهت اداره امور جاری نیز با مشکل مواجه‌اند.
بی‌توجهی به این کسری بودجه در حالی است که ۱۵۹ تن از نمایندگان مجلس «حمایت ویژه از کتابخانه‌های عمومی کشور» را از رئیس جمهور خواستار شده‌اند. با این همه نتایج آخرین رایزنی‌های اعضاء کمیسیون فرهنگی مجلس که امروز، ۶ بهمن ماه منتشر شده، حکایت از آن دارد که یافتن راهی برای افزایش بودجه کتابخانه‌ها تقریبا ناممکن است.
رضا آشتیانی عراقی، نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در امور کتابخانه‌های عمومی، با ارائه‌ی «راه حلی» پیشنهاد کرده مبلغ دو میلیارد تومان که برای تعمیر کتابخانه‌های عمومی در نظر گرفته شده «مستقیما در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی قرار داده شود تا مسئولیت بازسازی را نیز خود آنها بر عهده بگیرند.» با این همه خود او نیز معترف است « به دلیل اینکه زمان برای تغییر در لایحه بودجه از دست رفته است نمی‌توان افزایش عمده‌ای در بودجه کتابخانه‌های عمومی بوجود آورد.»
ناامیدی در امکان بهبود بودجه فرهنگی البته به هفته‌های پیش بازمی‌گردد؛ به گزارش خبرگزاریها، ۱۸ آذرماه رئیس مجلس، غلامعلی حدادعادل در پاسخ به این سوال كه آیا مجلس برای افزایش بودجه فرهنگ در سال آینده اقدامی انجام نمی دهد گفت: مجلس تلا‌ش می‌كند اما تغییر این روند آسان نیست.
فرهنگیان نیز که در سال‌های گذشته بارها به تعویق پرداخت‌ها و درآمدهای ناچیزشان معترض بوده‌اند از بودجه‌ی سال ۸۵ ناراضی‌اند. دبیرخانه شورای هماهنگی تشكل‌های صنفی فرهنگیان كشور که چهل انجمن صنفی را دربرمی‌گیرد اخیراً در بیانیه‌ای از نمایندگان مجلس خواست «بودجه تبعیض آمیز را نپذیرند و خواستار تغییرات جدی در آن بوده و تا حصول تغییرات از تصویب كلیات آن خودداری نمایند.»
پیش از این رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس، محمدرضا حاجی‌بابایی، نیز در نامه‌ای به احمدی‌نژاد نوشته بود «لازم است دولت در اولین بودجه تقدیمی‌خود به مجلس ، نسبت به آموزش و پرورش نگاهی متفاوت با گذشته داشته باشند.»
رئیس آموزش و پرورش استان زنجان هم در حاشیه ۲۱مین اجلاس روسای آموزش و پرورش استانها گفته بود «رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی ضمن اشاره به مسایل کلان اقتصاد کشور تبعیض بین فرهنگیان و سایر کارکنان دولت را توجیه کرد.» او همصدا با دیگر شرکت کنندگان در اجلاس خواستار افزایش بودجه آموزش و پرورش از دولت جدید شده بود. اما ظاهرا واقعیت همان است که رئیس مجلس گفته و «تغییر این روند آسان نیست» هر چند به قیمت تعطیلی فهالیت‌های فرهنگی تمام شود.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران