Состанок на ОБСЕ: Бура околу посетата на Лавров на Малта

За прв пат по рускиот напад на Украина во февруари 2022 година, рускиот министер за надворешни работи  Сергеј Лавров  отпатува во ЕУ, во главниот град на Малта, каде денеска почна состанокот на министрите за надворешни работи на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ).

Лавров последен пат беше во земја на ЕУ на крајот на 2021 година, исто така на состанокот на министрите за надворешни работи на ОБСЕ. Потоа следеше нападот на Русија врз Украина. Кога ОБСЕ се состана во Лоѓ, Полска, во декември 2022 година, Варшава  одби влез на Лавров.

Санкциите на ЕУ беа воведени против него во февруари 2022 година. Но, нема забрана за влез, затоа е можно патување во Малта.

Без министри за надворешни работи од Латвија и Литванија

Сепак, има дискусии. Украина е исто така членка на ОБСЕ, а нејзиниот министер за надворешни работи Андриј Сибиха исто така учествува на дводневната конференција. Балтичките држави Летонија и Литванија однапред најавија дека нивните министри нема да учествуваат на состанокот во знак на протест. Наместо тоа, двете земји испраќаат делегации со претставници од понизок ранг.

Полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски при пристигнувањето на Малта изјави: „Нема да седам на иста маса со г-дин Лавров“. Германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок (Зелените) не отиде толку далеку. Но, таа го отфрли тврдењето дека изолацијата на Русија ослабува. Меѓународната заедница мора да продолжи да се спротивставува на руската „хибридна воена игра“, истакна таа.

Кога ОБСЕ се состана во Северна Македонија  минатата година, таму беше и Лавров. Посетата предизвика проблеми. Лавров во својот говор ја доведе во прашање иднината на организацијата. Неколку делегати ја напуштија салата.

Пред почетокот на самитот веќе се крена прашина околу визата за портпаролката на руското МНР, Марија Захарова. Малта го откажа ова на краток рок и го оправда потегот со наметната забрана за влез. Но, потоа и е издадена виза врз основа на исклучок за такви состаноци. Откако три земји-членки на ЕУ протестираа, дозволата беше повлечена.

Тензии и во ОБСЕ

ОБСЕ се смета за еден од ретките форуми за дијалог за безбедносна и демократска политика во кој западните претставници сè уште седат на иста маса со Русија. За разлика од неколку други европски институции, Русија не се повлече од ОБСЕ. Москва ја гледа организацијата како платформа за ширење на сопствените позиции за војната против Украина.

Од почетокот на војната,  организацијата е во длабока криза.  Русија стави вето на неколку клучни одлуки за кои е потребен консензус.

Критика на Русија од Бербок

Останатите земји-членки ја обвинуваат Москва дека постојано се инфилтрира и ја блокира работата на ОБСЕ. Германската министерка за надворешни работи Бербок упати остри критики непосредно пред почетокот на самитот. Поточно, таа ја обвини Русија дека игра „цинична игра“ со оглед на нејзиното однесување во организацијата, велејќи:

„Како што Русија користи бомби и беспилотни летала за да ги таргетира мирот и безбедноста во Европа, Путин исто така ја врти секирата и кон ОБСЕ." ОБСЕ останува централно парче од сложувалката за мир, слобода и безбедност во Европа. „Ние нема да дозволиме Путин да го бомбардира нашиот заеднички мировен поредок во прашина и пепел, ниту ќе дозволиме Русија да ја искористи сцената за својата цинична игра без коментар“, подвлече Бербок.

Во изминатите три години, буџетот на организацијата беше само провизорен. Покрај тоа, четирите главни места на ОБСЕ се празни од септември. Германската дипломатка Хелга Шмид го заврши својот мандат како генерален секретар во тоа време, но земјите-членки не можеа да се договорат за соодветен наследник.

Војната на Русија против Украина најверојатно ќе биде на врвот на агендата на состанокот во Малта - со посебен фокус на поддршката на Украина.