Europejski Fundusz Odbudowy. Możliwe naruszenie konstytucji
26 lipca 2022
Przy pomocy wspólnych długów państwa UE chcą stanąć gospodarczo na nogi po pandemii koronawirusa, ale w Niemczech Europejski Fundusz Odbudowy, opiewający na setki miliardów euro, wciąż budzi zastrzeżenia. Kilka osób zaskarżyło go przed Federalnym Trybunałem Konstytucyjnym w Karlsruhe. Trybunał poważnie traktuje ich zastrzeżenia i chce dokładnie zbadać fundusz.
Na dziś (26.07.2022) i jutro przewidziano posiedzenia Trybunału w tej sprawie.
„Ogromna redystrybucja” bez podstaw
Uzgodniony latem 2020 roku Europejski Fundusz Odbudowy ma wartość do 750 mld euro w cenach z 2018 roku. Biorąc pod uwagę inflację, dziś jest to prawie 807 mld euro. Pieniądze, pozyskane na rynkach kapitałowych, mają być spłacone najpóźniej do końca 2058 roku. Poszczególne kraje unijne otrzymują je częściowo jako pożyczki, a częściowo jako dotacje. Mają wykorzystać te środki przede wszystkim na ochronę klimatu i cyfryzację.
Największe sumy pieniędzy trafią do najbardziej poszkodowanych krajów w koronakryzysie, takich jak Włochy i Hiszpania. Niemcy liczą na dotacje w wysokości prawie 26 mld euro netto. Jednocześnie, według Federalnego Trybunału Obrachunkowego, są one największym płatnikiem netto na Fundusz Odbudowy, na kóry przeznaczą około 65 mld euro.
Zdaniem skarżących ta „ogromna redystrybucja” nie ma podstaw w traktatach europejskich. Ostrzegają oni ponadto przed nieobliczalnym ryzykiem dla budżetu Niemiec. Faktem jest, że w sprawie tego funduszu uzgodniono, że Komisja UE może wezwać państwa unijne do zwiększenia wpłat na niego, jeśli poszczególne rządy nie mogą lub nie chcą dłużej wywiązywać się ze swych powinności.
Możliwe naruszenie konstytucji
W postępowaniu przeprowadzonym w trybie przyspieszonym sędziowie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego dopuścili udział Niemiec w Europejskim Funduszu Odbudowy, wychodząc z założenia, że jego wstrzymanie spowodowałoby wiele szkód gospodarczych i politycznych.
Z orzeczenia Trybunału z 15 kwietnia 2021 roku wynika jednak, że istnieje możliwość naruszenia niemieckiej konstytucji. Zostanie to teraz szczegółowo przeanalizowane w postępowaniu głównym.
Przeciwko Europejskiemu Funduszowi Odbudowy wpłynęło pięć skarg konstytucyjnych oraz skarga złożona przez klub poselski partii AfD w Bundestagu.
Przedmiotem analizy Trybunału są dwa wybrane postępowania pilotażowe. Jeden z tych pozwów został złożony przez kontrowersyjną organizację „Bündnis Bürgerwille” pol. „Sojusz woli obywateli”) skupioną wokół byłego założyciela AfD Bernda Luckego, liczącą prawie 2300 zwolenników. Gdyby II Senat Federalnego Trybunału Konstytucyjnego pod przewodnictwem jego wiceprzewodniczącej Doris Koenig podzielił stanowisko skarżących, wówczas byłby zobowiązany w kolejnym kroku skierować sprawę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) w Luksemburgu. Wyroku w tej sprawie można się spodziewać najwcześniej za kilka miesięcy.
(DPA/jak)