FAZ: Wschód Niemiec niechętny zbrojeniu
27 maja 2022
„Rosyjska agresja na Ukrainę zmieniła obraz świata Niemców“ - pisze w piątek (27.05.2022) dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung“. Gazeta przypomina, jak ruch na rzecz pokoju w latach 80-tych ubiegłego wieku zmienił politykę i społeczeństwo. „Spektrum partyjne poszerzyło się dzięki wzrostowi znaczenia Zielonych, którzy byli blisko związani z ruchem pokojowym, a jednocześnie SPD dokonała zwrotu w swojej polityce bezpieczeństwa“ - czytamy w „FAZ“.
Kluczowe lata 80-te
Z czasem społeczeństwo coraz bardziej identyfikowało się z ruchem pokojowym, szczególnie młodsze pokolenie. W 1984 roku 54 procent Niemców zachodnich i 67 proc. osób poniżej 30 roku życia popierało ten ruch. Studia prowadzone w tym okresie przez Instytut Demoskopii w Allensbach pokazują, że przekonanie, iż postęp w rozbrojeniu utoruje drogę do trwałego pokoju, rozprzestrzeniało się nieprzerwanie przez całe lata 80-te. Natomiast obawy, że rozbrojenie uczyni Niemcy podatnymi na szantaż, stale malały. Na początku lat 80-tych 46 proc. Niemców na zachodzie kraju podzielało tę obawę, ale pod koniec dekady - już tylko 26 procent.
Jak pisze „FAZ“: „upadek muru berlińskiego, rozwiązanie Układu Warszawskiego i rozpad Związku Radzieckiego zmieniły świat, a wraz z nim światopogląd. Nagle wydawało się, że niebezpieczeństwa zostały zażegnane, pokój zapewniony, a wolność i demokracja w sposób niepowstrzymany zmierzają naprzód“. Ponad 30 lat później, gdy w Ukrainie trwa wojna, prowadzona przez mocarswo jądrowe, nastroje się zmieniają.
Zmiana nastrojów
„W pierwszych tygodniach wojny w Niemczech dominował szok i obawa, że kraj może zostać wciągnięty w wir wojny. Nagle powrócił też strach przed bronią jądrową. 68 proc. społeczeństwa obawiało się, że Rosja może użyć broni jądrowej i większość nadal uważa, że może się tak stać“ - czytamy w „FAZ“. Obecnie większość obywateli uważa jednak koncepcję bezpieczeństwa opartą na własnej sile militarnej za przekonującą. Zamiast 38 proc., jak w 1989 roku, obecnie 62 proc. Niemców zachodnich jest przekonanych, że atakowi Rosji można najlepiej zapobiec poprzez odstraszanie, wzmacniając własną potęgę militarną. Większość jest też przekonana, że poprzez jednostronne rozbrojenie państwo staje się podatne na szantaż.
Gazeta zwraca jednak uwagę, jak różnie wschód i zachód kraju reagują na obecny kryzys. Tylko 30 procent ludności na wschodzie Niemiec podziela pogląd, że odstraszanie za pomocą zbrojenia własnego kraju jest konieczne. Podczas gdy 58 proc. Niemców zachodnich opowiada się za wzmocnieniem wojsk NATO, zaledwie 29 proc. na wschodzie kraju uważa to za słuszne. Prawie połowa ludności byłej NRD jest temu przeciwna, w porównaniu z zaledwie 17 procentami na zachodzie państwa. Chociaż po wybuchu wojny w Ukrainie poparcie Niemiec dla członkostwa w NATO znacznie wzrosło również na wschodzie kraju (62 proc.), nadal pozostaje ono daleko w tyle w porównaniu z jego zachodnią częścią (91 proc.) - czytamy w dzienniku.
Inne postrzeganie Rosji i USA
Z badania instytutu w Allensbach wynika również, że na wschodzie kraju społeczeństwo jest znacznie bardziej sceptycznie nastawione do dostaw broni na Ukrainę. Popiera je 55 proc. Niemców na zachodzie, ale tylko 21 proc. we wschodnich landach. Jeśli chodzi o dostawy sprzętu ciężkiego są one w obu częściach republiki postrzegane krytycznie. Zachód jest jednak bardziej w tej kwestii podzielony, podczas gdy wschód kraju zdecydowanie odrzuca dostawy ciężkiej broni.
Duże różnice między wschodem a zachodem wynikają nie tylko z mniejszego poparcia ludności wschodnioniemieckiej dla jakiegokolwiek zaangażowania militarnego. „Dla wschodu kraju istotną rolę odgrywa raczej fakt, że w sprawę zaangażowana jest Rosja. Jest ona nadal – podobnie jak USA - inaczej postrzegana w obu częściach kraju. Większość mieszkańców byłej NRD opowiada się za wysiłkami na rzecz jak najszybszego przywrócenia dobrych stosunków z Rosją, czego większość w Niemczech zachodnich nie może w tej chwili zrozumieć“ - czytamy.
Putin dokonał zmiany
Zdaniem „Frankfurter Allgemeine Zeitung“ wszystko to „nie oznacza, że ludność przywiązuje dziś mniejszą wagę do pokoju i jego utrzymania. Dwie trzecie badanych uważa, że uzasadniona jest tylko wojna obronna. Większość podkreśla, że każda wojna przynosi ogromne cierpienie. Większość jest też przekonana, że wojna, nawet dla zwycięzcy, przynosi przede wszystkim ofiary i straty“ - pisze dziennik. Jednak wizja „budowania pokoju bez broni“ uważana jest przez większość za utopijną.
„Ludność nie jest wojownicza. Dziś jednak stoi w obliczu bezlitosnej wojny napastniczej, która nie pozostawia nadziei, że wszystkie strony są zainteresowane zapewnieniem pokoju i dobrobytu ludzkości również ze względu na własne interesy. I tak wojna Putina przyczynia się do tego, że nową zasadą przewodnią społeczeństwa jest obronny pokój“ - konkluduje „FAZ“.