Historia owocnego dialogu: „Seitenwechsel – Zamiana miejsc”
16 czerwca 2016
Tytułowa zamiana miejsc jest dosłowna. Na dziesięć dni dyrektorzy obydwu Instytutów i ich zespoły zamienią się biurkami, do każdego z miast przywożąc swoją wizję polskiej i niemieckiej kultury. Przy czym pojęcia „polskiej” i „niemieckiej” kultury i sztuki często zacierają się. Wielu kreatywnych z Polski jest związanych z Berlinem i odwrotnie. Nad Szprewą tworzy chociażby reżyserka filmów animowanych Izabela Plucińska, na której warsztatach młodzi goście „Zamiany miejsc” będą mieli okazję wniknąć w tajniki animacji.
W Berlinie żyje kompozytor Wojtek Blecharz. Jego „Nowa Instalacja na generatory rytmu, syntezatory analogowe i wiolonczelę” – wspólna praca z berlińskim twórcą multimedialnym Karlem Heinzem Jeronem, będzie prezentowana i w Berlinie, i w Warszawie. Z obydwoma miastami związany jest fotograf Wojtek Wieteska, którego spojrzenie na Warszawę przywiezie do Berlina dyrektor Instytutu Goethego Georg Blochmann.
Ale „Zamiana miejsc” nie ogranicza się tylko do tych dwóch stolic; w globalnym świecie, w którym swobodnie poruszają się zwłaszcza kreatywni, byłoby to trudne. Globalnie osadzony jest na przykład „Conflict Food”, przygotowany z Teatrem Maksyma Gorkiego kulinarny performance pod batutą syryjskiego aktora, reżysera i kucharza Ayhama Majida Aghy. Do stołu i rozmowy zaproszeni zostali była zastępczyni ambasadora RP w Niemczech Agnieszka Walter-Drop i współprzewodniczący polsko-niemieckiej komisji międzyrządowej Joachim Bleicker.
– Przy siekaniu marchewki i szczypiorku będziemy rozmawiali na temat relacji polsko-niemieckich i nie tylko. Gotowanie też może być polityczne a zarazem emocje polityczne trochę się przy garnkach rozładowują – z uśmiechem tłumaczy dyrektorka Instytutu Polskiego w Berlinie Katarzyna Wielga-Skolimowska.
Otwarty dialog
Punktem wyjścia i motywem przewodnim całego projektu jest dialog. Prowadzą go w swoim pierwszym wspólnym projekcie obydwa instytuty, artyści, zaproszeniem do dialogu są imprezy, spotkania i dyskusje.
– Ten dialog trwał już także przed traktatem, również nasze instytuty mimo różnych struktur współpracowały z sobą, ale jeszcze nigdy ta wymiana myśli nie sięgała tak głęboko. „Zamiana miejsc” jest to dla nas swego rodzaju symbolem dialogu między Polską i Niemcami – mówi Katarzyna Wielga-Skolimowska.
Najlepiej rozmawia się przy stole – okrągłym w polityce, rodzinnym w Polsce i „Stammtischu” w Niemczech. Dlatego stół jest też sercem całego projektu. Dzieło „radykalnego utylizatora” Jana Koerbesa, stanie w podwójnym wydaniu w Warszawie i w Berlinie. Nad Szprewą na zawsze pełnej ludzi łączce przed Instytutem Polskim, ze spektakularnym widokiem na Wyspę Muzeów. Także Instytut chce skorzystać z tego jednego wielkiego pikniku, przyznaje jego szefowa: – Nie jesteśmy megalomanami, nie liczymy na tłumy, ale w takiej przestrzeni publicznej może łatwiej będzie przełamać niektórym tę ciągle jeszcze istniejącą mentalną barierę, jaką stanowi czasami istytucja kulturalna taka jak nasza, twierdza pokazująca „niezrozumiałą dla nikogo sztukę współczesną”.
Część berlińskiego krajobrazu
Widokiem na Szprewę i Wyspę Muzeów Instytut cieszy się od 2004 roku. W tym roku obchodzi 60. rocznicę swego istnienia i przy tej okazji bada przeszłość swojej siedziby przy Burgstrasse 27. Jest nader ciekawa. Za czasów NRD w budynku mieściło się kino i cenzura. W szalonych latach po upadku berlińskiego muru na tyłach kamienicy, w nieistniejących już dziś halach przemysłowych „Aleję Kosmonautów” przygotowywała ze swoim zespołem Sasha Waltz. W tym samym podwórku gościł legendarny klub WMF.
Także Instytut ze swoją siecią kontaktów zakotwiczył się już w berlińskim krajobrazie kulturalnym. Historię między innymi jego siedziby zainteresowani będą mieli okazję poznać podczas interaktywnych spacerów po mieście. Clou tego punktu bogatego programu „Zamiany miejsc”: po architektonicznym Berlinie będą oprowadzali Warszawiacy, po Warszawie Berlińczycy.
Projekt „Seitenwechsel - Zamiana miejsc” trwa od 17 do 26 czerwca, równolegle w Warszawie i w Berlinie.
Elżbieta Stasik