Oporność na antybiotyki globalnym zagrożeniem
20 stycznia 2022
Jak wynika z szacunków, ponad 1,2 mln osób na świecie zmarło w 2019 roku z powodu bakterii opornych na antybiotyki. W przypadku niemal pięciu milionów zgonów taka infekcja była przynajmniej częściowo powodem śmierci – podała międzynarodowa grupa ekspertów na łamach medycznego czasopisma naukowego „The Lancet”. Okazuje się, że oporność na antybiotyki była jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na całym świecie.
Naukowcy zgromadzili i przeanalizowali dane za rok 2019 z literatury, szpitalnych baz danych, systemów nadzoru i innych źródeł. Przy pomocy modeli statystycznych przewidzieli oni obciążenie chorobami dla różnych regionów, w tym także dla tych, dla których nie było dostępnych danych.
Już wcześniej prowadzono badania dotyczące poszczególnych regionów, konkretnych szczepów bakterii lub działania wybranych antybiotyków. Jednak najnowsza analiza jest jak dotąd najbardziej kompleksowa. W sumie naukowcy przyjrzeli się 204 krajom i regionom, 23 szczepom bakterii chorobotwórczych i 88 kombinacjom bakterii i antybiotyków.
Problem na salę światową
O antybiotykooporności jest mowa wtedy, gdy pacjenci nie reagują na antybiotyk, tzn. nie działa on na bakterie wywołujące chorobę. Według badań 4,95 mln zgonów było związanych przez infekcję bakteryjną oporną na antybiotyki, chociaż bezpośrednia przyczyna śmierci mogła być inna. Bezpośrednio z powodu zakażenia oporną bakterią zmarło 1,27 mln osób. Dla porównania w 2020 roku z powodu AIDS zmarło 680 tysięcy osób, a 627 tysięcy z powodu malarii.
Jak wynika z badania, problemy z opornością na antybiotyki występowały szczególnie często w przypadku zapalenia płuc. Spowodowało ono śmierć 400 tysięcy osób. Szczególnie duża liczba osób zmarła również w wyniku zatrucia krwi i zapalenia wyrostka robaczkowego, ponieważ infekcji nie można było zwalczyć antybiotykami.
Do szczepów, które najczęściej powodowały problemy z opornością, należały bateria E.coli, gronkowca złocistego, pałeczki zapalenia płuc oraz pneumokoków. Według raportu, sam tylko budzący postrach w szpitalach oporny na metacyklinę gronkowiec złocisty spowodował 100 tysięcy zgonów.
Najbardziej ucierpiały kraje zachodniej części Afryki Subsaharyjskiej. Na 100 tysięcy osób odnotowano tam 24 zgony z powodu zarażenia bakterią oporną na antybiotyk. W krajach zamożnych wskaźnik ten był znacznie niższy i wynosił 13 zgonów. Według naukowców, najbardziej narażone są dzieci poniżej piątego roku życia.
„Przeoczona pandemia”
Zdaniem współautora badań Chrisa Murray z University of Washington „Te nowe dane ujawniają skalę problemu oporności drobnoustrojów na antybiotyki na całym świecie i wysyłają jasny sygnał, że trzeba natychmiast działać”. Naukowiec dodał, że „by wygrać w wyścigu z opornością antybiotykową, trzeba wykorzystać obecne dane i skorygować kierunek działania”.
Celem musi być unikanie zakażeń w możliwie największym stopniu poprzez poprawę higieny lub akcje szczepienne. Ponadto należy ograniczyć niewłaściwe stosowanie antybiotyków, na przykład w przypadku infekcji wirusowych, które nie reagują na antybiotyki.
Konieczne byłoby także opracowanie i wprowadzenie na rynek nowych antybiotyków. Jako słabe strony swojego badania, naukowcy podają ograniczoną dostępność danych w niektórych regionach świata oraz zróżnicowane źródła danych, co może prowadzić do pewnych nieścisłości.
W komentarzu do badania Ramanan Laxminarayan z Center for Disease Dynamics przedstawia problem oporności antybakteryjnej jako „przeoczoną pandemię”. Mimo że na takie infekcje umiera znacznie więcej ludzi niż na przykład na HIV, to na walkę z HIV i AIDS przeznacza się znacznie więcej środków. To musi się zmienić. „Z nierozpoznanego i ukrytego problemu wyłania się w końcu jaśniejszy obraz skali obciążenia, jaką jest oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe” - stwierdził Ramanan Laxminarayan.
(DPA/jar)