Pakiet ratunkowy euro i testy stresowe europejskich siłowni atomowych

W drugim dniu brukselskiego szczytu (25.03.) uchwalono sprawdzenie w jak najszybszym terminie stanu bezpieczeństwa europejskich elektrowni atomowych. Przewodniczący Rady Europejskiej Hermann Van Rompuy oświadczył, że w II półroczu niezależni eksperci zbadają siłownie pod kątem ich wytrzymałości na trzęsienia ziemi, powodzie, czy też ewentualne zamachy terrorystyczne. Podkreślił, że wszystkie wyniki zostaną podane do wiadomości publicznej i zapowiedział przedłożenie do końca roku raportu Komisji Europejskiej w tej sprawie. Udział w testach jest jednak dobrowolny.

W Europie działają 143 elektrownie atomowe, z czego 17 w Niemczech. Kanclerz Angela Merkel mocno zaangażowała się w sprawę testów stresowych, żeby - jak się wyraziła - "bezpieczeństwo w Europie było na najwyższym poziomie".

Zatwierdzony 25.03. pakiet ratunkowy euro przewiduje surowe kary dla państw, mających wysokie deficyty budżetowe. Wśród przyjętych środków jest też pakt na rzecz zwiększenia konkurencyjności i długofalowy fundusz ratunkowy.

Opóźnienia z powodu niemieckich żądań

Szefowie państw i rządów "27" zaaprobowali pakiet, który wynegocjowano już w minionych miesiącach. Jego ostateczne zatwierdzenie zostało opóźnione z powodu żądań wysuniętych przez kanclerz Merkel. Rząd w Berlinie w końcu przeforsował propozycję rozłożenia płatności na rzecz długofalowego funduszu ratunkowego na kilka lat.

Przewodniczący Eurogrupy, minister finansów, a zarazem premier Luksemburga Jean Claude Juncker przyznał, że skłonienie partnerów europejskich do przystania na zmiany zasugerowane przez Merkel już po uchwaleniu przez ministrów finansów mechanizmu płatności, nie było łatwe. Na pytanie, czy nie można było dodatkowych negocjacji uniknąć, Juncker odpowiedział "oczywiście, że tak".

Nowy fundusz wypiera dotychczasowy

Fundusz ratunkowy, który ma obowiązywać od 2013 roku, stanowi ważny element pakietu ratunkowego euro. Wypiera obecny fundusz i ma opiewać na kwotę w wysokości 700 mld euro. Środki z tego funduszu mają służyć państwom, które znalazły się w potrzebie. Ponieważ część pieniędzy państwa strefy euro muszą zdeponować z tytułu gwarancji, efektywną sumą będącą do dyspozycji ma być 500 mld euro.

Obok gwarancji, państwa strefy euro muszą wpłacić do funduszu gotówką 80 mld euro. Z tego na Niemcy przypadają 22 mld euro - dodatkowo do 168 mld z tytułu poręczeń. Pierwotnie połowa wkładu gotówkowego miała być przekazana już w ciągu dwóch lat, natomiast reszta w trzech ratach rocznych. Hermann Van Rompuy oświadczył, że suma ta ma być przekazana w pięciu równych ratach, po każdorazowo 4 mld euro.

Zaostrzenie kar

Ponieważ jednocześnie uchwalono zaostrzenie reguł paktu stabilizacji i wzrostu, wysokozadłużonym państwom grożą nie tylko kary pieniężne, jeśli roczne nowe zadłużenie przekroczy 3 procent PKB, lecz również wtedy, gdy wysokość zadłużenia przekroczy 60 procent PKB.

Państwa strefy euro zadecydowały też, że będą dobrowolnie uzgadniać między sobą kwestie polityki socjalnej, podatkowej i budżetowej. Chodzi o to, by strefa euro stała się bardziej konkurencyjna i mniej podatna na kryzysy.

Zaniepokojenie sytuacją w Portugalii

Rozwój sytuacji w Portugalii rzucił cień na obrady szczytu: szef rządu, Jose Socrates przybył do Brukseli jedynie w funkcji sprawującego urząd premiera. Portugalczyk w środę złożył urząd, ponieważ parlament odrzucił dalsze rozwiązania oszczędnościowe proponowane przez rząd. Miały one uchronić Portugalię od konieczności sięgnięcia po unijną pomoc. Dziś wygląda na to, że ten wysokozadłużony kraj już wkrótce będzie zmuszony do przyjęcia międzynarodowej pomocy finansowej.

Barroso: nie było rozmów na temat pomocy dla Portugalii

Przewodniczący Komisji Europejskiej, Jose Manuel Barroso, oświadczył jednak po obradach, że nie było rozmów na temat programu pomocy dla Portugalii, jego ojczystego kraju. Zasadniczo Unia Europejska wyraża gotowość udzielenia temu państwu pomocy. "Europejczycy nie pozostawią Portugalii samej sobie" - zapewnił szef Eurogrupy, Juncker. Mówił o pomocy rzędu 75 mld euro.

afp, dpa, rtr, dapd / Frank Woerner / Iwona D. Metzner

Red. odp.: Alexandra Jarecka