په اروپايي ټولنه کې د مهاجرو له پاره مهم معلومات

په اصل کې کډوال هغه چاته ویل کیږي چې د خپل هیواد په داخل او یا بهر کې بل نوي ځای ته ولاړ شي. کډوال داسې کسانو ته ویل کیږي چې په خپله خوښه خپل هیواد ترک کوي. دوی له خطر سره مخ نه وي او ښايی د ژوند د نه مساوات له امله کډوالۍ ته اړ شوي وي.

په قانون کې مهاجر د کډوال برعکس یو داسې کس ته ویل کیږي چې د ژنیو د تړون په شرایطو برابر وي. په دې ترتیب یو مهاجر داسې څوک دی چې د خپل هیواد پریښودو ته د مختلفو لاملونو له امله اړ شوی وي. دغه لاملونه کیدای شي نژادي، مذهبي، ملیتي، سیاسي او یا د ټولنې د یوې ډلې غړیتوب وي.

اقلیمي مهاجر داسې یو کس ته ویل کیږي چې د هوا یا د اقلیم د بدلون له امله د خپل ټاټوبي یا هیواد پریښودو ته اړ شوی وي. دغه راز مهاجر بیا د ژنیو د تړون په شرایطو کې برابر نه دي.

هغه کسان چې د پناه غوښتنې له پاره یې درخواست کړی وي او راتلونکي یې لا هم معلوم نه وي، د پناه غوښتونکو په ډله کې راځي. د آلمان د مهاجرت او پناه غوښتنې اداره یا «بامف» د دې پریکړه کوي چې آیا یو کس د پناه غوښتنې حق لري او یا د مهاجر په توګه ژوند کولای شي او که نه. تر هغه پورې چې د داسې کس په هکله پریکړه کیږي، هغوی په ځانګړو کمپونو کې ساتل کیږي.

بهرني اتباع یا هیواد بدلوونکي داسې کسان دي چې آلمان ته راځي او د راتګ هدف او موده یې معلومه نه وي. دوی کولای شي د مختلفو لاملونو له امله راشي. د بیلګې په توګه د خپل مسلک، د پناه غوښتنې او یا هم د لوړو زده کړو د ترلاسه کولو له پاره آلمان ته راځي.

د قانون او د آلمان د اساسي قانون په رڼا کې، تر سیاسي تعقیب لاندې خلک کولای شي چې د پناه غوښتنه وکړي. تر سیاسي تعقیب لاندې کس هغه چا ته ویل کیږي چې د یوه انسان په توګه په خپل هیواد کې د سیاسي دلایلو له امله انزوا شوی وي او د انسان په توګه د هغه حیثیت له ویجاړۍ سره مخ وي.

په بیړنیو حالاتو لکه اقتصادي ناورین له امله یو څوک نه شي کولای چې د پناه غوښتنه وکړي. په دې ترتیب سیاسي پناه یوازې هغه چا ته ورکول کیږي چې له یو خوندي هیواد څخه نه وي راغلی.

خوندي اصلي هیواد خپل ښاریان د سیاسي لاملونو له امله نه محکمه کوي او نه هم داسې سزاګانې عملي کوي چې د بشریت خلاف وي. که څه هم د خوندي هیوادونو اتباع هم په اسانی سره له یو هیواد څخه نه شي اخراجیدلای. په آلمان کې هر پناه غوښتونکی باید دا په اثبات ورسوي چې هغه په خپل هیواد کې له سیاسي اړخه خوندي نه دی.

د یو داسې کس چې خپل اصلي هیواد یې خوندي وي، د هغه د پناه غوښتنه معمولاُ منفي ځواب ترلاسه کوي تر هغه پورې چې د خپلې پناه غوښتنې له پاره کره شواهد په لاس کې ونه لری. په ۲۰۱۷م کال کې په آلمان کې په دې هکله ډیر تاوده بحثونه وشول چې آیا افغانستان یو خوندي هیواد دی او که نه او آیا افغان مهاجر باید اخراج شي او که نه.

د تازه وضع شویو قوانینو په اساس، د پناه غوښتنې لړۍ چټکه شوې ده. چارواکي باید د یوې پناه غوښتنې له پاره د څو اونیو په ترڅ کې د هو او نه ځواب ووايي. د رد په صورت کې د دریو اونیو په ترڅ کې باید یو کس د پناه غوښتونکو له کمپ څخه اخراج شي.

که چیرته په آلمان کې د یو کس د پناه غوښتنه رد شي، نو په دې صورت کې هغه ته مهاجر نه ویل کیږي او داسې یو کس اړ دی چې آلمان ترک کړي. د اخراج ګواښ هم کیدای شي شتون ولری. که چیرته یو کس له آلمان څخه د مختلفو دلایلو له امله ونه ایستل شي، نو دا کس په آلمان کې د یوې مودې له پاره زغمل کیږي. دلایل کیدای شي مرض، د اسنادو نه شتون، یا په خپل هیواد کې خراب شرایط وي.

د پناه د هرې غوښتنې په هکله په آلمان کې پریکړه نه کیږي. د دوبلین د قانون په اساس، د اروپايي ټولنې هغه هیواد چې پکې یو کس د لومړي ځل له پاره داخل شوی وي، د پناه غوښتنې د لړۍ مسوولیت لري. که چیرته همدا لومړی هیواد خوندي وي، نو پرته له ځنډ څخه مهاجر اخراجیږي او اړ دی چې په همدې هیواد کې د پناه له پاره غوښتنه وکړي.

د ۲۰۰۳م کال د دوبلین ۲ قوانین باندې په ۲۰۱۵م کال کې ډیرې نیوکې وشوې. دغه نیوکې په ځانګړې ډول هغه وخت زیاتې شوې چې اروپا د مهاجرت له کړکیچ سره لاس او ګریوان وه او زرګونه مهاجرینو په یونان کې کې بند پاتې وو. دوی شکایت کوي چې د اروپايي ټولنې غړي هیوادونه د دوبلین ۲ قوانینو ته په اشاره له یونان څخه مهاجرین نه قبلوي.