په سویلي آسیا کې د سمندري بیړیو هدیره

دغه انځور د بنگله دیش د چټاگونگ ښار کې د سمندري کښتیو د پرزه کولو د یوه مرکزی دی. په دغه برخه کې یو پر څلورمه برخه کارکوونکو عمرونه تر اتلسو کلونو کم دي. په دغه ځای کې نه کارگرو ته کوم خونديتوب ورکول کیږي او نه د چاپیریال ساتنې په هکله فکر کیږي. د بنگله دیش حکومت هم دې ته خپل پام نه اړوي.

د ځوانانو او کم عمره ماشومانو څخه زیات کار اخیستل کیږي او د نورو په پرتله ورته معاش یا ورځنی مزد هم کم ورکول کیږي.

د خرابه شوو سمندري بیړیو او کښتیو د ټوټه کولو له پاره سختو حفاظتي تدابیرو ته اړتیا وي. کارگرو ته ځانگړې خولۍ، عینکې او بوټان باید ورکړل شي، خو دغه کار په هند او بنگله دیش کې نه تر سره کیږي. د کښتیو د ټوټه کولو په مرکزونو کې د کارگرو ټپي کیدل ورځنی معمول دی.

شیخو، د چټاگانگ په یوه روغتون کې تر تداوۍ لاندې دی. دی هغه مهال وسوځید، چې د یوې سمندري بیړۍ د ټوټه کولو په وخت اور ولگید.

ادریس یو وخت د کښتیو د ټوټه کولو صنعت سره تړلی وو. په یوه پیښه کې هغه خپله پښه د تل له پاره له لاسه ورکړه.

د بیړیو د ټوټه کولو له صنعت څخه یوازې کارگر نه اغیزمنیږي، بلکې د شا او خوا سیمو اوسیدونکي هم له ستونزو سره لاس او گریوان دي. له کاره لویدلو بیړیو څخه بهیدونکي تیل تر ځمکې لاندې د اوبو زیرمې ککړې کړي دي. د ویلډنگ یا فلز کارۍ لوگی هوا هم ډیره ککړه کړې ده.

په کومو سیمو کې چې د بیړیو هدیرې دي، د هغو سیمو د چاپیریال نظام گډ وډ شوی دی. نه اوس هلته کر کیله کیږي او نه پکښې کبان نیول کیدای شي.

د هند په گجرات ایالت کې د «آلنگ» شپ بریکینگ یارډ یا د کښتیو د ټوټه کولو ځای ته د نړۍ په کچه د سمندري بیړیو ستره هدیره ویل کیږي. په دغه ځای کې کابو ټول کارکوونکي د هند له شمال سره تړاو لري. دغه خلک په ډیر عادي ځایونو کې اوسیږي. ویل کیږي چې له ۲۰۰۹م کال راهیسې په آلنگ کې له ۲۶۰۰ څخه زیاتې سمندري کښتۍ ټوټه کړی شوي دي.

په آلنگ کې د دغو کارگرو کورونه ډیر کوچني دي. په دغه کورونو کې نه د اوبو بندوبست شته او نه د بریښنا.

د سخت باران په صورت کې کارگر کار پریږدي. د کوم حفاظتي تدابیرو پرته دغه کسان د یوې زړې کښتۍ یوه څنډه کې راغونډيږي.

د سمندري بیړیو دغو هدیرو ته خلک یوازې د کار کولو له پاره نه ورځي، بلکې ډیر شمیر سیلانیان هم له دې سره لیوالتیا لري چې د کښتیو د ټوټه کیدو صحنې وویني او د هر پړاو انځورونه واخلي.