Armatimet e Malit të Zi

Gjatë vizitës së fundit të ministrit të Jashtëm amerikan Mike Pompeo në Podgoricë është nënshkruar një marrëveshje me Malin e Zi për blerjen e 67 automjeteve të blinduara amerikane, në vlerë prej rreth 36 milionë dollarësh. Kjo është blerja e parë e automjeteve të këtilla për nevojat e Ushtrisë malazeze në 40 vitet e fundit. Fjala është për automjetet e njohura si "hamer", të kompanisë së njohur amerikane "Oshkosh". Kontigjenti i parë vjen vitin e ardhshëm dhe Mali i Zi do të jetë vendi i parë evropian, i cili do të ketë në dispozicion automjete të këtilla. Automjetet janë blerë me kredi.

„Këto automjete paraqesin një përparim të madh në modernizimin e Ushtrisë malazeze. Forcat tona këmbësore do të arrijnë me këto automjete nivelin e domosdoshëm përgatitor për stërvitje, lëvizje, mbrojtje... Këto përgatitje janë në harmoni me përgatitjen e forcave tjera të NATO-s“, thonë për Deutsche Wellen përfaqësuesit e Ministrisë së Mbrojtjes.

Kjo është porosia e dytë e madhe e Malit të Zi prej futjes së këtij vendi në NATO. Mali i Zi ka blerë vitin e kaluar nga Kanadaja tre helikopterë, në vlerë prej 30 milionë dollarësh. Blerje të tilla më parë kanë qenë të paparamendueshme për Malin e Zi. Në opinion është thënë më parë, se Ushtaria malazeze është e vogël dhe pa pajisje të mira. Autoritetet thonë, se me përgatitjet e fundit ushtria malazeze do të arrijë nivelin e duhur për mbështetjen e njësive në terren, mbështetjen ajrore dhe evakuimin e domosdoshëm në rast nevoje, por edhe për ndihmën e popullatës në raste emergjente.

Gara për armatim në Ballkan

Prej hyrjes së Malit të Zi në NATO ky vend ka ndarë vitin e kaluar 20 milionë euro për buxhetin e mbrojtjes, ndërsa vitin që vjen do të ndajë edhe 46 milionë të tjera. Por edhe më shumë se kaq. Në Ministrinë e Mbrojtjes thonë, se dy vitet e fundit kanë marrë donacione të shumta nga SHBA, në fushën e komunikimit por edhe mjekësisë. Ndërsa Gjermania i ka dhënë Malit të Zi gjashtë automjete të blinduara për patrullime, të tipit Mercedes Benc. Donacioni më i madh do të vijë më vonë - një radar i kalibrit të madh, me të cilin Mali i Zi mund të vëzhgojë hapësirën e vet ajrore. Për momentin hapësira ajrore e Malit të Zi kontrollohet nga avionët e vendeve anëtareve të NATO-s: Italisë dhe Greqisë. Mali i Zi pret që ky radar të instalohet deri në vitin 2021.

Amerikanët jo vetëm që u shesin armë partnerëve të tyre në Ballkan, por u japin edhe donacione. Portali Rrjeti për Sigurinë në Ballkan ka publikuar të dhënat, sipas së cilave SHBA ka ndarë ndihma për katër vende të Ballkanit Perëndimor në vlerë prej 110 milionë dollarësh. Paratë janë ndarë për ushtritë e Kroacisë, Maqedonisë së Veriut, Bosnjë-Hercegovinës dhe Shqipërisë.

Paratë e ndara nga buxheti malazez janë megjithatë shumë të pakta në krahasim me vendet e tjera të rajonit. Mediat dhe analistët thonë, se gara kryesore në armatime po zhvillohet mes Serbisë dhe Kroacisë, të cilat investojnë me qindra milionë euro për nevojat ushtarake. Serbia ka marrë ndihma ushtarake edhe nga Rusia.

Interesante është që presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq ka përmendur së fundi për herë të parë në kontekstin e armatimeve edhe Malin e Zi: „Po armatosen Bullgaria, Rumania, Hungaria, Kroacia dhe vendet tjera të rajonit. Po shohim se po armatosen edhe shqiptarët e Kosovës dhe Metohisë si dhe Mali i Zi - të gjitha po i vëzhgojmë“, theksoi Vuçiq. Autoritetet malazeze nuk duan ta komentojnë këtë deklaratë të Vuçiqit, por sugjerojnë se "të gjithë po i shikojnë me vëmendje trendet aktuale botërore, kur bëhet fjalë për armatime dhe pajisje“.

„Modernizimi i Ushtrisë malazeze nuk po bëhet vetëm në kuadër të plotësimit të kushteve të NATO-s, por edhe për mbrojtjen e interesave kombëtare. Vendimi për armatimin merret pas analizave të hollësishme", thuhet në Ministrinë e Mbrojtjes.

Buxheti ushtarak po rritet

Prej futjes në NATO, buxheti i Malit të Zi për nevojat ushtarake është rritur. Për vitin 2018 janë ndarë 54 milionë euro, ndërsa këtë vit do të ndahen 61,6 milionë. Pritet që buxheti në vitet në vijim të shtohet. "Mali i Zi do të arrijë në vitin 2024 të ndajë nivelin e kërkuar prej 2% të produktit bruto për nevojat ushtarake", thonë autoritetet.

Një pjesë e opozitës malazeze pohonte para futjes në NATO se Mali i Zi do të ketë probleme të mëdha me financimin e kërkuar. Ata mendojnë se do të ishte më mirë që paratë e shpenzuara për nevojat ushtarake të jepen për arsim, shëndetësi dhe nevoja të tjera. Por autoritetet thonë, se Mali i Zi do të detyrohej të ndajë edhe më shumë para, sikur të mos ishte pjesë e NATO-s. Numri i ushtarëve malazezë nuk është rritur prej futjes në NATO. Tani është futur mundësia e shërbimit vullnetar të ustrisë. Ushtria malazeze ka momentalisht 2.368 ushtarë.

Misionet jashtë vendit

Ushtarët malazezë kanë shkuar vitet e fundit edhe në shumë misione jashtë vendit - më së shumti në Afganistan. Serbia ka protestuar ashpër pas vendimit të Malit të Zi që të dërgojë në Kosovë një oficer në kuadër të njësive të KFOR-it. Vitin e ardhshëm Mali i Zi do të dërgojë dy ushtarë në Irak, por më së shumti vëmendje ka zgjuar vendimi i autoriteteve malazeze për dërgimin e misionit ushtarak në Letoni, në kuadër të njësive të NATO-s për mbrojtje nga Rusia. Autoritetet malazeze thonë se ky vend është i vogël, por i vendosur që të japë kontributin e tij për mbrojtjen kolektive.