Hoxhaj: Serbia pas barrikadave në veri të Kosovës

Deutsche Welle: Si paraqitet gjendja e sigurisë në veri të Kosovës, ku të premten u plagosën dy ushtarë të KFOR-it dhe tre serbë?

Enver Hoxhaj: Më lejoni fillimisht të theksoj, se dënojmë fuqishëm sulmet kundër KFOR-it dhe trupave të NATO-s nga njësitë e ndryshme paramilitare dhe speciale nga Serbia. Trupat e KFOR-it janë atje për të siguruar lirinë e lëvizjes. Bashkimi Evropian bazohet tek dy koncepte: lëvizja e lirë e njerëzve dhe e mallrave. Ky ishte edhe qëllimi i aksionit të KFOR-it në veri, sepse të gjithë qytetarët e Kosovës duhet të lëvizin të lirë. Njëkohësisht duhet të them se pas këtyre barrikadave qëndron qeveria e Serbisë. Ata të cilët kanë penguar heqjen e barrikadave janë pjesëtarë të njësive policore të Serbisë, njësive speciale dhe paramilitarë dhe jo qytetarë të thjeshtë.

DW: Do të thotë, këto barrikada janë organizuar nga Serbia dhe jo nga serbët e veriut të Kosovës?

Enver Hoxhaj: Është e qartë që Serbia në 12-13 vitet e fundit po cënon sovranitetin tonë, që është në kundërshtim me Kushtetutën tonë, në kundërshtim me Rezolutën 1244 dhe dokumentat ndërkombëtare. Atje ka një prani masive të forcave policore dhe të sigurisë. Ato financohen dhe udhëhiqen nga qeveria serbe. Pas barrikadave qëndron pra edhe qeveria serbe.

DW: Zoti ministër, në veri të premten janë plagosur dy ushtarë gjermanë e plagosja e ushtarëve të KFOR-it nuk është e pranueshme. Si do të evitohen gjëra të tilla në të ardhmen?

Enver Hoxhaj: Besoj se të gjitha institucionet e Brukselit, vendet anëtare të Bashkimit Evropian dhe bashkësia ndërkombëtare duhet të ushtrojnë presion ndaj Beogradit për të hequr strukturat paralele dhe ilegale nga veriu i Kosovës. Nga siguria në veri varet jo vetëm siguria në Kosovë por edhe arkitektuar e sigurisë në tërë Ballkanin. KFOR-i është duke bërë në kuadër të mandatit të tij një punë të mirë për vendosjen e paqës, sigurisë dhe stabilitetit në Kosovë dhe po përpiqet të sigurojë lëvizjen e lirë të qytetarëve - ahstu siç është normale në të gjitha vendet e tjera.

DW: Zoti ministër, si do ta zgjidhë qeveria Juaj gjendjen në veri të Kosovës, sepse kjo gjendje po vazhdon që nga përfundimi i luftës?

Enver Hoxhaj: Më lejoni të shpjegoj se, kur themi veriu, kemi parasysh tri komuna, ku në 12 vitet e fundit nuk ka pasur zgjedhje demokratike apo pjesëmarrje në institucionet demokratike. Qytetarët e këtyre tri komunave janë marrë pengje prej forcave policore dhe forcave të sigurisë nga Republika e Serbisë. Ata nuk lejohen të bashkëpunojnë me qeverinë në Prishtinë. Ne kemi arritur në katër vitet e fundit, prej shpalljes së pavarësisë, që të integrojmë në institucoionet demokratike të gjitha minoritetet, përfshirë këtu edhe minoritetin serb, si në nivelin lokal ashtu edhe qendror. Kosova është sot një vend multietnik, demokratik dhe koheziv. Por Beogradi po përpiqet që atje të krijojë një gjendje të konfliktit të ngrirë, me qëllim që të realizojë pretendimet territoriale dhe politike. Ne jemi të vetëdijshëm që intergimi duhet të bëhet edhe në veri. Ne kemi integruar vitet e fundit 100.000 serbë në jetën normale dhe institucionale, në nivelin lokal dhe qendror - deri në qeveri dhe parlament. Kjo duhet të ndodhë edhe në veri të Kosvoës me zbatimin e Planit të Ahtisarit, i cili u siguron minoriteteve të drejta që nuk gëzojnë në asnjë vend tjetër.

DW: Plani i Ahtisarit është hedhur poshtë nga serbët e veriut dhe Serbia. Ka ndonjë mundësi për hapjen e negociatave për një status special të veriut, apo dhe për ndarjen e veriut të Kosovës?

Enver Hoxhaj: Ndarja e veriut nuk vjen në konsideratë. Kufijtë në Ballkan janë përcaktuar dhe nuk mund të ndryshohen. Çdo ndryshim në veri të Kosovës do të kthente tërë rajonin në gjendjen e para 20 viteve. Secili shtet në Ballkan ka ndonjë pjesë problematike si Mitrovica, që do të thotë se do të kishte një reagim zinxhir. Ne jemi të interesuar të zgjidhim problemet me qytetarët tanë në veri, sepse atje nuk ka kurfarë konflikti mes qeverisë në Prishtinë dhe qytetarëve. Problem është prania plotësisht e papranueshme për ne e forcave të sigurisë nga Serbia. Ne jemi të gatshëm që me qytetarët në veri të punojmë për zbatimin e planit të Ahtisarit.


Pa zbatimin e marrëveshjeve nuk do të ketë vazhdim dialogu

DW: Zoti ministër, Ju dhe unë e dimë se në veri dhe në Beograd ka njerëz të cilët shpresojnë dhe pohojnë se në kuadër të dialogut në Bruksel duhet të hapet edhe çështja e veriut. Kur do të vazhdojë dialogu i ndëprerë mes Prishtinës dhe Beogradit?

Enver Hoxhaj: Sa i përket dialogut teknik duhet theksuar se prej marsit të vitit 2011 deri në mars të vitit 2012 janë arritur dhe nënshkruar shtatë marrëveshje. Por fatkeqësisht shumë prej tyre nuk janë zbatuar. Qëndrimi i qeverisë sonë është shumë i qartë: pa zbatimin e marrëveshjeve të arritura më parë nuk do të ketë ndonjë takim të ri në Bruksel, sepse vihet në pyetje besueshmëria e këtij procesi. Marrëveshjet nuk janë të mira në qoftë se mbeten vetëm në letër. Ato janë të rëndësishme për qytetarët në qoftë se zbatohen. Për ne është shumë me rëndësi në veçanti marrëveshja për prezantimin rajonal si dhe administrimin e integruar të kufijve. Ky është një model evropian që do të thotë se Kosova dhe Serbia si shtete duhet të administrojnë së bashku kufirin e tyre të përbashkët.

DW: Nuk e di nëse ju kuptova mirë: Ju nuk do të vazhdoni dialogun pa zbatimin e marrëveshjeve të deritanishme?!

Enver Hoxhaj: Për ne është me rëndësi qendrore që marrëveshjet e arritura të zbatohen dhe ky është kusht për mbajtjen e takimeve të tjera në Bruksel. Në veçanti të rëndësishme janë dy marrëveshje, ajo për bashkëpunimin rajonal dhe kontrollimin e integruar të kufijve. Mendoj se edhe insituticonet e Brukselit do të ushtrojnë presion ndaj Beogradit për të zbatuar këto dy marrëveshje - por edhe marrëveshjet e tjera.

Qëndrimi ndaj Nikoliqit

DW: Në Beograd aktualisht ka një vakum pushteti, pas zgjedhjeve paralementare. Ndërkohë që zgjedhjet presidenciale i ka fituar ultranacionalisti i dikurshëm Tomisllav Nikoliq. A jeni befasuar me këtë epilog të zgjedhjeve presidenciale dhe çfarë prisni nga Tomisllav Nikoliqi?

Enver Hoxhaj: Ky është një vendim i qytetarëve të Serbisë. Mbetet të shihet se si do të reflektohet kjo zgjidhje në politikën ndaj Kosovës dhe vendeve tjera në rajon. Ai sjell me vete një të kaluar me ngarkesa të mëdha. Njëkohësisht mban një përgjegjësi të madhe nëse Serbia do të jetë një vend evropian apo antievropian. Qytetarët e Kosovës, Bosnjë-Hercegovinës dhe Kroacisë e dinë më së miri se çfarë do të thotë një Serbi antidemokratike dhe antievropiane. Mbetet shpresa që presidenti i ri do t'i përshtatet jetës në kohën e sotme, sepse tani kemi vitin 2012 dhe jo 1991. Shpresojmë që ndryshimi i retorikës së tij nuk do të thotë vetëm ndryshim retorik por edhe politik.

Raportet me Maqedoninë dhe perspektiva evropiane

DW: Zoti ministër, kohët e fundit ka pasur tendosje të mëdha mes grupeve etnike shqiptare dhe maqedonase në Maqedoni. Kjo me siguri që nuk ka lënë paprekur edhe raportet mes Prishtinës dhe Shkupit. Cilat janë raportet sot mes Kosovës dhe Maqedonisë?

Enver Hoxhaj: Ne kemi raporte jashtëzakonisht të mira me Republikën e Maqedonisë. Unë jam në kontakt të përditshëm me ministrin e Jashtëm të Maqedonisë, me të cilin kam një bashkëpunim shumë të mirë. Bashkëpunim shumë të mirë kemi si në nivelin qeveritar ashtu edhe në nivelet e tjera. Kosova për Maqedoninë është një partner shumë i rëndësishëm ekonomik dhe tregtar, por raporte të mira kemi edhe në fusha të tjera. Ne jemi të mendimit që qeveria maqedonase së bashku me udhëheqësit e shqiptarëve të atjeshëm duhet të punojnë edhe më shumë për integrimin e shqiptarëve atje dhe për zbatimin e marrëveshjeve të arritura. Mendoj se tensionet e fundit i përkasin së kaluarës. Këto incidente nuk kanë ndikuar në përkeqësimin e raporteve mes Kosovës dhe Maqedonisë.

DW: Zoti ministër, kur shikon të gjitha këto tensione në Kosovë dhe vendet e rajonit, mendoni se këto vende kanë një perspektivë evropiane?

Enver Hoxhaj: Viti 2012 është për Kosovën një vit historik, sepse kemi filluar me procesin e liberalizimit të vizave. Këtë javë Komisioni Evropian ka vendosur që Kosovës t'i japë edhe udhërrëfyesin, ndërsa qeveria kosovare do të punojë intensivisht për plotësimin e kushteve në mënyrë që edhe kosovarët të gëzojnë të drejtën e lëvizjes së lirë pa viza - si të gjithë qytetarët e tjerë të rajonit. Njëkohësisht Komisioni Evropian ka nisur edhe një studim fizibiliteti që do të na mundësojë arritjen e Marrëveshjes së Stabilizimit - Asociimit. Kosova ashtu si edhe vendet e tjera të rajonit është një vend evropian, në kuptimin gjeografik, historik, kulturor... Integrimi politik dhe ekonomik i Kosovës në BE është rruga e vetme për zgjidhjen problemeve ekonomike dhe të sigurisë. Pavarësisht krizës financiare në Evropë, unë jam i sigurt se do të vijnë ditë më të mira për evropianët dhe se procesi i zgjerimit do të vazhdojë. Shembulli i Kroacisë është një moment i ri për vendet në Ballkan dhe ne po pëpiqemi që qytetarët t'i motivojmë edhe me këtë shembull, për të punuar edhe më shumë drejt integrimit në BE.

DW: Kohët e fundit janë dëgjuar kritika në adresë të punës suaj për shkak të mungesës së njohjeve të mëtejme të Kosovës. Kur mund të priten njohje të reja?

Enver Hoxhaj: Të premten Kosovën ka njohur Çadi, me përfaqësusit e të cilin kam qenë në kontakt intensiv. Kohët e fundit kam vizituar edhe vende të ndryshme të Azisë dhe Amerikës Latine dhe jam bukur i sigurt se së shpejti do të vijnë njohje të reja nga rajone të ndryshme të botës. Kjo tregon se njohja e Kosovës po shndërrohet në një faktor global dhe se Kosova ëshë një faktor i rëndësishëm stabiliteti në Ballkan. Ne presim njohje të reja.

Intervistoi: Bahri Cani

Redaktoi: Vilma Filaj-Ballvora