Bliskoistočni partneri u koaliciji protiv IS

Nakon što je NATO najavio formiranje koalicije protiv terorističke organizacije „Islamiska država“, sada bi u tu koaliciju snažnije trebalo da budu uključeni i bliskoistočni partneri. Američki ministri već danima putuju po tom regionu kako bi koordinirali borbu protiv IS u Siriji i Iraku.

U savez zalivskih zemalja za kooperaciju ubrajaju se: Saudijska Arabija, Katar, Kuvajt, Bahrein, Ujedinjeni Arapski Emirati i Oman. Te države ujedinjuje strah da bi na njihovim teritorijama ponovo mogli da se pojave borci „Islamske države“. Monarhije i republike iz regiona na različite načine mogle bi da doprinesu savezu koji se bori protiv sunitske, terorističke organizcije.

Saudijska Arabija

Saudijska Arabija bi na razne načine mogla podrži front protiv IS. Ta strogo sunitska kraljevina sa svojim milijardama od nafte ima veliki uticaj na razne grupe koje pružaju otpor u sirijskom građanskom ratu. Istovremeno, vlada u Rijadu može da pomogne da se prevaziđe humanitarna kriza u regionu. Zbog prolivanja krvi u Siriji i Iraku, milioni ljudi su u bekstvu, a nakon eventualnog sveobuhvatnog vojnog napada na IS, mogu se očekivati novi talasi izbeglica. Uz političke i ekonomske mogućnosti, važne su i rodbinske veze. Neka sunitska plemena u Saudijskoj Arabiji imaju bliske kontakte sa plemenima u Siriji i Iraku.

Iako je Saudijska Arabija kupila najmodernije zapadne sisteme oružja, njeno učešće u vojnim operacijama protiv IS je neizvesno. U tom konzervativnom kraljevstvu bi suviše blisko savezništvo sa Zapadom moglo da naiđe na kritiku. Pored toga, vlada u Rijadu želi da izbegne da šiiti u Iraku, a time indirekno i šiiti u susednom Iranu, dobiju previše moći kada se suzbiju sunitski ekstremisti.

Katar

Katar vodi neku vrstu „čekovne diplomatije“ na Bliskom Istoku i na taj način konkuriše Saudijskoj Arabiji. Mnoge opozicione grupe u Siriji, a među njima i radikalni islamisti, mogu da računaju na novac od tog malog zalivskog emirata.

Pri tome, osim vlade, ulogu očigledno igraju i privatni donatori. Katar i vojno može da odigra određenu ulogu. Njihovi borbeni avioni učestvovali su u vazdušnim udarima NATO u Libiji 2011. U Al-Udeidu, koji se nalazi zapadno od glavnog grada Dohe, američko vojno vazduhoplovstvo ima regionalni operativni centar.

Turska

Turska, članica NATO, može višestruko da igra ključnu ulogu u borbi protiv IS. Ta zemlja ima dugu granicu kako sa Irakom, tako i sa Sirijom. Teritorije koje je „Islamska država“ osvojila u Siriji dopiru čak i do turske granice, a to znači i do granice NATO. Očigledno je da islamistički dobrovoljci još uvek preko Turske mogu da odlaze u ratno područje. Tim putem tamo stiže i oružje. Turska tajna služba ima bliske kontakte bar sa jednim delom naoružanih grupa.

Turska i njena ogromna armija mogle bi da budu važan saveznik kada je reč o vojnim udarima protiv IS. Međutim, postoji više razloga zbog kojih Turska, kao što je iz Ankare i najavljeno, po tom pitanju ostaje uzdržana. Tamošnja vlada nerado gleda na mogućnost da bude uvučena u nepregledni konflikt u susednoj zemlji. Već sada su stotine hiljada izbeglica utočište pronašle u Turskoj. Pored toga, vlada u Ankari s nepoverenjem prati u kojoj meri borba protiv IS pospešuje kurdske napore za autonomijom u regionu. Uz to, teroristi IS kao taoce još uvek drže 49 turskih državljana čiji bi život bio u opasnosti ako bi Turska uzela učešća u napadima.

Egipat

Egipat kao najmnogoljudnija arapska zemlja nosi sa sobom pre svega političku težinu. U koaliciji koju su za oslobođenje Kuvajta vodile SAD 1991, borili su se i egipatski vojnici. Još uvek je nejasno da li bi učestvovali i u borbi protiv „Islamske države“.

Jordan

Zbog velikog broja izbeglica kraljevina Jordan posebno je pogođena ratom u Siriji. I sunitski klanovi u toj zemlji delimično su u rodbinskim vezama sa plemenima iz Sirije i Iraka. Zbog toga su mogući kontakti sa plemenskim vođama u ratom pogođenim područjima. Za uspešnu borbu protiv IS važno je da teroristička grupa izgubi podršku stanovništva u sunitskim delovima Sirije i Iraka. Jordan ne igra veliku ulogu u vojnom smislu, ali je važan za tranzit u te dve zemlje u kojima se „Islamska država“ širi.

Ujedinjeni Arapski Emirati i druge zalivske zemlje

Male zalivske monarhije bliski su saveznici SAD. U ostrvskoj zemlji Bahreinu, Peta američka flota ima svoju bazu. Kuvajt je 2003. služio kao baza američkih trupa koje su pokrenule invaziju na Irak. Ujedinjeni Arapski Emirati su u avgustu, navodno samoinicijativno, borbenim avionima napali radikalne islamiste u Libiji.