AB: Sırbistan’a adaylık statüsü 2009’da

Belgrad’ın, Temmuz ayında göreve gelen Avrupa yanlısı yeni hükümetinden bir heyet, ilk kez Brüksel'de temaslarda bulunuyor. Hükümet AB’ye yakınlaşma sürecini hızlandırmak için elinin güçlü olduğuna inanıyor. Belgrad’a göre en önemli kozu da Radovan Karaciç. Hükümet daha göreve geleli birkaç hafta olmuşken Bosnalı Sırpların eski lideri, savaş suçu zanlısı Karaciç yakalanarak Lahey’deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’ne teslim edilmişti.

Sırp hükümeti bu adımla AB’nin en önemli taleplerinden birini yerine getirmiş oldu. Devlet Başkanı Boris Tadiç’i Brüksel’de ağırlayan AB Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso da attığı bu adımdan dolayı Belgrad’ı kutladı. Diğer yandan Karaciç’in emrindeki ordu komutanı Ratko Mladiç ile Hırvatistan’daki Sırpların eski lideri Goran Haciç hala bulunamadı. Tadiç Brüksel’de kendisine bu noktanın hatırlatılması üzerine - biraz da sinirlenerek, "Ratko Mladiç ile Goran Haciç’i bulmak için elimizden geleni yapıyoruz. Bulduğumuz gün her ikisini de mahkemeye teslim edeceğiz” dedi.

Sürecin hızı Sırbistan’a bağlı

Bazı yorumculara göre Belgrad hükümeti, aslında Mladiç ile Haciç’in nerede saklandığını biliyor, ancak AB’den, politik ve ekonomik adım atmasını beklediği için bu kozu saklı tutuyor. Komisyon Başkanı Barroso’ya göre ise, hangi hızla AB’ye yaklaşacağını Sırbistan kendisi belirleyecek. Barroso, Brüksel'deki görüşmede “Eğer her şey planlandığı gibi gider ve tüm koşullar yerine gelirle Sırbistan’a 2009 yılında adaylık statüsü vermenin mümkün olacağına inanıyorum” diye konuştu.

Belgrad, 2014’te üyelik bekliyor

Sırbistan’ın umudu, adaylık statüsü kazandıktan sonra 2014’e kadar birliğe tam üye olabilmek. Brüksel ile Belgrad arasında bir istikrar ve ortaklık antlaşması mevcut, ancak bu anlaşma henüz onaylanmadı. Onay, Lahey’deki mahkemenin Başsavcısı Serge Brammertz’in Belgrad’ın mahkeme ile tam olarak işbirliği yaptığı sonucuna varmasına bağlı.

AB ile Sırbistan ararsındaki bir diğer sorun ise Kosova’nın bağımsızlığı. Aslında Brüksel Belgrad’dan Kosova’yı tanımasını talep etmiyor. Sırbistan Devlet Başkanı Tadiç ise bu bağımsızlığın hukuksal bir temele dayanmadığı görüşünü yineliyor. Tadiç, bu konunun uluslararası bağımsız bir kurum tarafından netliğe kavuşturulmasını istiyor. Ülkesinin Kosova’nın bağımsızlığını tanımadığını yineleyen Tadiç'e göre Kosova’nın tek taraflı olarak bağımzıslık ilanı yasal değil. Sırp Devlet Başkanı, "Bu nedenle Uluslararası Adalet Divanı’na Sırbistan vilayeti Kosova tarafından tek taraflı ilan edilen bağımsızlığın uluslararası hukuka uygunluğunu sınayarak görüş bildirmesini rica ediyoruz” diyor.

Adalet Divanı’ndan çıkacak kararın Sırbistan açısından bağlayıcılığı yok. Sonucun kendi lehine olacağına inanan Belgrad, kararı kabulleneceği mesajını veriyor.