ABD'de nitrojenle idam yöntemi tepkilere rağmen uygulandı
26 Ocak 2024
ABD'de Kenneth Smith isimli mahkûm daha önce uygulanmamış bir yöntemle idam edildi. Alabama eyaletinde gerçekleştirilen idamda, 58 yaşındaki Smith, nitrojen gazıyla öldürüldü. Böylece ABD'de zehirli iğne metodunun uygulanmaya başlandığı 1982 yılından sonra ilk kez yeni bir infaz yöntemine başvurulmuş oldu.
Alabama'da 1988 yılında Elizabeth Sennett adlı kadını kiralık katil olarak öldürdüğü cinayet nedeniyle idam edilen Smith'in infazı, yüzüne takılan bir maske aracılığıyla nitrojen gazı verilip oksijensiz bırakılmasıyla gerçekleştirildi.
Yaklaşık 22 dakika süren infazın ilk dakikalarında Smith'in bilincinin açık olduğu gözlemlendi. En az iki dakika boyunca titrediği ve kıvrandığı, bu süre içerisinde ara ara ellerindeki kelepçelerden kurtulmak için de hamleler yaptığı görüldü.
Alabama eyaleti nitrojen gazının idam edilecek mahkûmu saniyeler içinde bilinçsiz bırakacağını ve birkaç dakikada da öldüreceğini öngörüyordu.
Eyalet Başsavcısı Steve Marshall, dün gerçekleştirilen idamla nitrojen gazının "etkili ve insani bir infaz yöntemi olduğunun" ispatlandığını söyledi.
Alabama eyaletinin cezaevlerinden sorumlu yetkilisi John Q. Hamm ise Smith'in titremesi ve tekerlekli sedyede kıvranmasıyla ilgili yöneltilen soruya bunların istem dışı hareketler gibi göründüğü yanıtını verdi. Hamm, "Hepsini bekliyorduk. Bunlar, gördüğümüz ya da araştırdığımız yan etkiler dâhilindeydi. Beklediğimizin dışında bir şey olmadı" diye ekledi.
Smith'in son sözleri
Smith'in infaz işleminden önceki son sözleri, "Bu gece Alabama insanlığın geriye doğru bir adım atmasına neden oldu... Sevgi, barış ve ışıkla ayrılıyorum" oldu. Kendisini izleyen aile bireylerine kalp işareti yapan Smith, "Beni desteklediğiniz için size teşekkür ederim. Hepinizi seviyorum" dedi.
Alabama Valisi Kay Ivey, gerçekleştirilen infazın 1988'deki cinayetin adaletini sağladığını ve Elizabeth Sennett'in "bunca yıldır bu büyük acıyla başa çıkmaya çalışan" ailesi açısından da bir "kapanış" olmasını dilediğini belirtti.
Smith'in öldürdüğü Elizabeth Sennett'in oğlu Mike Sennett ise "Burada olan hiçbir şey annemi geri getirmeyecek. Buruk bir gün. Burada sevinç çığlıkları atıp kutlama falan yapmayacağız... Tek söyleyebileceğim: Elizabeth Dorlene Sennett için bu gece adalet yerini buldu" dedi.
2022'de son anda kurtulmuştu
Smith'in infazı, ABD'deki idam cezasını ve kullanılan yöntemleri bir kez daha tartışmaya açtı. Alabama eyaleti kullanılan yöntemin insani olduğunu savunsa da söz konusu metot birçoklarınca acımasız ve deneysel olarak tanımlandı.
Smith'in 2022 yılında zehirli iğneyle gerçekleştirilmek istenen infazı, yasal süre içerisinde damar yolu açılamadığı için iptal edilmişti.
Smith'in avukatları, nitrojen gazıyla gerçekleştirilmesi planlanan idama ise Alabama eyaletinin müvekkillerini deneysel bir infaz yöntemi için denek olarak kullanmak istediği ve bu metodun acımasız ve sıra dışı cezaları yasaklayan anayasal hükmü ihlal ettiği gerekçesiyle karşı çıkmıştı.
Ancak federal mahkemeler Smith'in itirazlarını reddetti. Son olarak da dün ABD Yüksek Mahkemesi Smith'in avukatlarının nihai itirazına olumsuz yanıt verdi. Aynı gün Smith'in infazı gerçekleştirildi.
Smith'in avukatlarının yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları ve insan hakları örgütleri de nitrojen gazı yönteminin riskli ve deneysel olduğunu, acı verici bir ölüme ya da ölümcül olmayan bir yaralanmaya neden olabileceğini belirterek bu infazın gerçekleşmesini engellemeye çalışmıştı. BM bu yöntemi "işkenceye" benzetmişti.
ABD'deki idam cezası
ABD'de şu an en yaygın infaz yöntemi, zehirli iğne kullanımı. Nitrojen gazıyla infaza Alabama dışında iki eyalette daha izin veriliyor. Beş eyalette idam mangasıyla infaza izin var. Bu yöntem son olarak 2010 yılında Utah eyaletinde uygulandı.
ABD'deki eyaletlerden 23'ünde idam cezası kaldırıldı. İdam cezası Arizona, California, Ohio, Oregon, Pennsylvania ve Tennessee eyaletlerinde ise valiliklerce askıya alındı.
ABD'de 2023 yılında 24 kişi idam edildi. Bir önceki yıl bu sayı 18'di.
ABD'de son dönemde yapılan bir Gallup anketine göre, halkın yüzde 53'ü cinayetten hüküm giymiş birinin idam edilmesini destekliyor. Bu, 1972 yılından beri görülen en düşük oran olarak kayıtlara geçti.
DW,AP,AFP,Reuters/CÖ,HT