"Önce Amerika" diyen Donald Trump kimdir?
6 Kasım 2024
Cumhuriyetçilerin başkan adayı Donald Trump, ABD'de 5 Kasım'da tamamlanan seçimleri kazandığını ilan etti. İkinci kez başkanlık koltuğuna oturmaya hazırlanan Trump, ilk başkanlığını 2017-2021 yılları arasında yapmıştı.
Trump'ın destekçileri, onu liberallere karşı kendi değerlerini savunan bir kurtarıcı ve kahraman olarak görüyor.
Muhaliflerine göre ise o hüküm giymiş bir suçlu.
Trump karşıtları, seçim kampanyası boyunca bir devlet adamına "yakışmadığını" söyledikleri davranışları sebebiyle Cumhuriyetçi lideri eleştirdi. Trump'ın tepki çeken söylemlerinden biri, doğru olmadığı kanıtlandığı halde Haitili göçmenleri komşularının evcil kedi ve köpeklerini çalıp yemekle suçlamasıydı.
İkinci Trump döneminde ABD ve dünyanın kalanını neyin beklediğini öngörmek ise güç ancak geçmişe bakmak belirsizlikleri azaltmaya yardım edebilir.
Kongre baskını ve Trump hakkındaki davalar
Donald Trump, 2020 yılında Joe Biden'a yenildiğini kabul etmediğinde ve seçimlerin "çalındığını" iddia ettiğinde taraftarları ona kayıtsız şartsız inandı. Aksi yöndeki kanıtlara rağmen Trump, Demokratların hile yaptığını savunmayı sürdürdü.
6 Ocak 2021 günü ise bir grup Trump destekçisi başkent Washington DC'deki Kongre binasına baskın düzenledi, aşırıcı grup Biden'ın seçim zaferinin resmileştirilmesini önlemek istiyordu.
Kongre baskını sırasında beş kişi hayatını kaybetti.
O gün erken saatlerde Trump binlerce destekçisine "Eğer şimdi savaşmazsanız bir daha bir ülkeniz olmayacak" diye seslenmişti. Bu ve benzer ifadelerin gün içinde yaşanacak şiddet olaylarını tetiklediği değerlendiriliyor.
Beyaz Saray'daki ilk döneminin bitmesine bir hafta kala, 13 Ocak 2021'de, Temsilciler Meclisi de Trump hakkında azil süreci başlattı. Kendi partisinden 10 isim de Trump aleyhinde oy kullandı. Ertesi ay Senato'da aklansa da 2023 yılında dört ayrı davayla daha karşılaştı.
Davaların taşındığı Yüksek Mahkeme, Trump'ın görevdeyken yaptığı açıklamalardan ötürü yargılanamayacağına hükmetse de savcılar mahkeme kararına göre suçlamaları yeniden yazarak dava sürecini tekrar başlattı.
Bu konudaki yargı süreci devam ediyor.
Trump hakkında başka davalar da bulunuyor. Yetişkin filmleri yıldızı Stormy Daniels'e yaptığı ödeme ve iş kayıtlarıyla ilgili hukuksuzluklardan ötürü 34 ayrı suçtan mahkum edildi. Başkanlığından sonra devlete ait gizli belgeleri Florida'daki evi Mar-a-Lago'ya götürmekten yargılandı. Ayrıca eski gazeteci Jean Carroll 'a yönelik cinsel saldırı ve hakaret davasında da milyonlarca dolar ödemeye mahkum edildi.
Trump'ın sloganı: Önce Amerika
Destekçileri ise Trump'ın Amerika'yı diğer her şeyin önünde tutma sözüne önem veriyor.
NATO'yu eleştiren Trump ülkesinin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gibi organizasyonlara katılımını sonlandırmış ve Paris İklim Anlaşması'ndan çekilmişti. Biden yönetiminde ABD bu adımları tersine çevirse de şimdi Trump önceki adımlarını tekrarlamayı planlıyor.
Trump'ın bu tek taraflı yaklaşımı Beyaz Saray'da bulunduğu ilk dönemde Avrupalı liderleri rahatsız etmişti, ancak Amerikalı muhafazakâr destekçileri memnun.
Seçmeni ayrıca zenginlere yönelik vergi indirimlerini de memnuniyetle karşılıyor.
Siyasetçi değil, iş ve eğlence adamı
ABD'nin müstakbel 47'nci başkanı 14 Haziran 1946'da New York'un Queens ilçesinde doğdu. Büyükbabasının 19'uncu yüzyılın sonlarında Almanya'nın Kallstadt kasabasından ABD'ye göç ettiği biliniyor.
Prestijli Wharton İşletme Okulu'nda eğitim gören Trump, 1986'da ekonomi alanında lisans diplomasıyla mezun oldu.
1970'ler ve 1980'ler boyunca "Trump Organization" adlı aile şirketini büyüttü, Trump Tower gibi önemli yapılar inşa etti. Birçoğu sonradan iflas etmiş oteller, kumarhaneler işletti.
Ayrıca "The Apprentice" adlı televizyon şovunun sunuculuğunu yaptı. 2004 yılında yayınlanmaya başlayan programda yarışmacılar Trump'ın şirketlerinde bir yıllık sözleşme kazanmak için mücadele ediyordu.
"Fake news" ve katı göç politikası
Başkanlığının ilk döneminde Trump'ın basınla ilişkisi sorunlu oldu. Beğenmediği gerçekleri "fake news" (sahte haber) diye geçiştirdi, destekçilerini basının kendisi hakkında yalan haberler yaptığına ikna etti.
Katı bir göç politikası izledi ve sık sık ırkçı yorumlar yaptı. 2016'daki seçim çalışmaları sırasında Meksikalı göçmenler için "tecavüzcü" ve "suçlular" dedi, Meksika sınırına duvar örmeyi ve faturasını Meksika devletine ödetmeyi vadetti. Trump'ın ilk dönemi boyunca 732 kilometre uzunluğunda duvar inşa edildi ama 16 milyar dolarlık faturayı Meksika hükümeti değil, Amerikalı vergi mükellefleri üstlendi.
İlk azil süreci ve pandemi
18 Aralık 2019'da Trump, bir yıl sonraki seçimlerde rakip olacağı Joe Biden'ın oğlu Hunter'a karşı soruşturma yürütmesi için Ukrayna Devlet Başkanı'na baskı yapmakla suçlandı. Temsilciler Meclisi, Kiev'e askeri yardımları kesme tehdidinde bulunan Trump'ı suçlu buldu. Daha sonra Senato'da aklandı.
Hunter, babası Joe Biden Barack Obama yönetiminin Başkan Yardımcısı'yken Ukrayna'da bir enerji şirketinin yönetimindeydi.
Koronavirüs pandemisi Trump döneminin bir diğer kritik olayı oldu. ABD'de COVID-19'dan ölüm oranları diğer gelişmiş uluslara göre daha yüksek seyretti. Trump krizi hafife aldı ve ekonomiyi önceleyerek pandemi öncesine dönüşte acele etti. Eleştirmenler bu tercihin binlerce kişinin ölümüne yol açtığını söylüyor.
Üç evlilik, beş çocuk
Trump, 2005 yılında Slovenyalı eski model Melania Knavs ile evlendi. Çiftin Barron adlı bir oğulları var. Daha öncesinde oyuncu Marla Maples ile evliydi. Marla Maples kızları Tiffany'yi Kaliforniya'da tek başına büyüttü.
Trump'ın ilk eşi Ivana Zelnickova ile ise üç çocukları var: Donald Jr, Ivanka ve Eric. Gözde çocuğu olarak bilinen Ivanka ve kocası Jared Kushner geçen dönem Trump'ın danışmanları arasındaydı.
Donald Trump, Cumhuriyetçi Partinin 2024 yılı Ulusal Kongresi'nde önceki açıklamalarının aksine birlik mesajı vermişti:
"Amerikalılar olarak birbirimize tek bir kader ve ortak bir gelecekle bağlıyız. Birlikte yükseleceğiz veya dağılacağız. Tüm Amerika'nın başkanı olacağım."
Trump'ın çabaları sonuç verdi. Şimdi oldukça kutuplaşmış Amerika Birleşik Devletlerini birleştirip birleştiremeyeceği görülecek.