Budapeşte'ye gözaltı

Avrupa Birliği Komisyonu, Macaristan'da 1 Ocak tarihinde yürürlüğe giren yeni yasal düzenlemelerin, yargı organlarının, Macaristan Merkez Bankası'nın ve veri güvenliğinden sorumlu birimin bağımsızlığını ihlal ettiği görüşünde. Komisyon, bu nedenle salı günü Macar hükümetine karşı detaylı bir hukukî inceleme başlattı.

Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, bunun gerekçesini şöyle açıkladı:

“Bizler, Macar hükümetinin Avrupa Birliği hukukuna olan saygısını göstererek gerekli değişiklikleri yapmasını umut etmiştik. Ama bu beklentimiz şimdiye dek gerçekleşmedi. O nedenle Avrupa Birliği antlaşmalarını ihlâl ettiği gerekçesiyle hukukî inceleme başlatmaya kararı verdik. Macaristan Avrupa Birliği ailesinin kilit üyelerinden biri. Ama bizler, Macaristan’ın demokratik ilke ve değerlere olan saygısına düşen gölgenin, oluşan şüphenin kaybolmasından yanayız. Bu ne kadar çabuk gerçekleşirse o kadar iyi olur.”

Barroso, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın önümüzdeki salı günü, yani 24 Ocak’ta kendisiyle sorunlar hakkında konuşmayı kabul ettiğini kaydetti.

Mahkemelik olabilirler

Eğer Macaristan, komisyonun taleplerini yerine getirmezse konunun Avrupa Adalet Divanı’na taşınması ve nihayetinde Macaristan'ın yüklü bir para cezasına çarptırılması söz konusu. Ancak Macaristan hâlihazırda bu riski göze alacak durumda değil. Zira Avrupa Birliği’nin şüpheleri ortadan kalkmadan, Macar hükümetinin Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu tarafından gönderilecek malî yardımı alması mümkün görünmüyor. Bu da ülkenin iflas bayrağını çekmesi anlamına geliyor.

Avrupa Birliği Parlamentosu’nun yeni başkanı olarak salı günü göreve başlayan Martin Schulz da, yaptığı ilk resmi açıklamada Macaristan’ı da kast ederek şunları kaydetti:

“Bence, Avrupa Birliği kurumları, üye ülkelerin demokrasi, temel hak ve özgürlüklere, nefes almak kadar doğal karşılanan bir yaklaşımla saygı göstermesine ve bunları uygulamasına çalışmalıdır. Kim bu temel hakları garanti altına alan antlaşmaları ihlâl ederse, bizim direncimizle karşılaşacağını bilmelidir. Parlamento olarak bu sorumluluğu biz de taşıyoruz."

Schulz, Macaristan da dâhil bazı birlik ülkelerinden gelen, Avrupa Birliği kurumlarının üye ülkelerin iç politikalarına karışmaması gerektiği yönündeki görüşlere de yanıt verdi. Bir birlik ülkesinin “Bu benim iç politikam” diyemeyeceğini söyleyen Schulz, “Avrupa politikaları, üye ülkelerin de politikasıdır ve aynı şekilde üye ülkelerin politikaları da Avrupa politikasının bir parçasıdır” diyerek sert çıktı.

Macaristan'ın tartışmalı adımları

Avrupa Birliği Komisyonu’nun birlik antlaşmalarını ihlâl ettiği gerekçesiyle Macaristan’a karşı başlattığı hukukî incelemenin 3 ayağı bulunuyor. Bunlardan ilki, 1 Ocak tarihinde yürürlüğe giren yeni yasal düzenlemeler ile Avrupa Birliği antlaşmaları tarafından güvence altına alınan Merkez Bankası’nın bağımsızlığının kısıtlanması. Başbakan Orban, bu konuda müzakereye açık olduğunun işaretlerini veriyor.

Asıl sıkıntı diğer iki konuda yaşanıyor. Bunlardan biri Orban’ın bazı savcı ve yargıçları yargı kurumlarından uzaklaştırmak için erken emekli edilmelerine dair yaptığı düzenleme. Burada akıllarda soru işareti bırakan yan, yeni yasal düzenlemeyle söz konusu adli görevlilerin 2 yıl önce emekli edilmesinin öngörülüyor olması. Oysa ülkede iki yıl sonra zaten emeklilik yaşı yükseltiliyor.

Bir diğeri de Orban’ın veri güvenliğinden sorumlu birimin yetkilerini radikal bir şekilde kısıtlaması. Bununla ilgili eleştirilerde bulanan kurum müdürünü görevinden alan Orban, durumu “Sistemde bir toz parçası bulunuyordu” sözleriyle açıklamıştı.

Macaristan Başbakanı Orban’ın Çarşamba günü Avrupa Parlamentosu’nda bütün suçlamalara ve eleştirilere bir açıklık getirmesi bekleniyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Christoph Hasselbach / Çeviren: Başak Demir

Editör: Ercan Coşkun