HTŞ ile diplomasi trafiği: BM ve AB heyetleri Şam'da
16 Aralık 2024
Birleşmiş Miletlerin (BM) ardından Avrupa Birliği (AB) de Suriye'deki yeni rejimle temas kuruyor. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas Suriye'deki en üst düzey AB diplomatının bugün başkentte Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki yönetimle görüşmeler gerçekleştireceğini belirtti.
Kallas Brüksel'de Birlik üyesi ülkelerin dışişleri bakanları ile gerçekleştirilen toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, HTŞ'yi "sözleriyle değil, bundan sonraki eylemleriyle yargılayacaklarını" da söyledi.
HTŞ AB dahil birçok Batılı ülke ve kurum tarafından terör örgütü sayılıyor.
Dün BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a giderek HTŞ lideri Ebu Muhammed el Colani kod adlı Ahmet eş-Şera ile bir görüşme gerçekleştirdi.
HTŞ'nin Telegram kanalından verilen bilgiye göre, görüşmede Suriye'deki son gelişmeler ele alındı. El Colani'nin görüşmede, BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2254 sayılı kararının güncellenmesi ve mevcut gerçekliklere uygun hale getirilmesi gerektiğini söylediği belirtildi.
BM'de 2015 yılında kabul edilen karar, Suriye halkının liderliğinde bir siyasi geçiş süreci, insani yardımın artırılması ve terörle mücadelenin sürdürülmesini kapsayan bir yol haritası oluşturulmasını öngörüyor. Kararda, yeni bir anayasa hazırlanması ve "18 ay içinde BM gözetiminde, tüm Suriyelileri kapsayan özgür ve adil seçimlerin gerçekleştirilmesi" hedefi de yer alıyor. Kararda, HTŞ'yi oluşturan örgütler arasında yer alan El Nusra Cephesi "terör örgütü" olarak tanımlanıyor.
El Colani'nin görüşmede ayrıca bundan sonraki süreçte "Suriye'nin toprak bütünlüğü, yeniden inşası ve ekonomik kalkınmasına" yoğunlaşmanın önemine dikkat çektiği bildirildi. Örgütün verdiği bilgilere göre, Colani görüşmede "Suriyeli mültecilerin geri dönüşünü sağlamak, bu doğrultuda siyasi ve ekonomik destek verebilmek için güvenli bir ortamın oluşturulmasının" önemini vurguladı.
Pedersen'den yaptırım sinyali
Görüşmede HTŞ'ye yönelik yaptırımların da gündeme geldiği bildirildi. Pedersen, görüşme öncesinde HTŞ'ye uygulanan yaptırımların kaldırılabileceği sinyali verdi.
BM üyesi ülkeler ve BM kurumları tarafından Suriye'ye, HTŞ'ye ve diğer örgütlere çok sayıda yaptırım uygulanıyor.
Ayrıca Pedersen'in Ebu Muhammed el Colani ile görüşmesinde tüm Suriyelileri kapsayan bir siyasi süreç yürütülmesini talep ettiği ve uluslararası toplumun Suriye'de kurumların çökmemesi için çaba göstermesi gerektiğini vurguladığı belirtildi.
Büyükelçilikler art arda faaliyete geçiyor
Suriye'de Esad rejiminin devrilmesinin ardından uluslararası toplum da diplomatik girişimlerini yoğunlaştırdı.
Türkiye Büyükelçiliğinin 12 yıl aradan sonra hafta sonu Şam'da yeniden faaliyete geçirilmesinin ardından Katar da 2011 yılından bu yana kapalı olan büyükelçiliğini Salı günü yeniden açacağını duyurdu.
Katar Dışişleri Bakanlığı, Halife Abdullah el Mahmud'un Şam'da Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı olarak görevlendirildiğini bildirdi. Katar, 2011 yılında Esad'a yönelik kitlesel protestoların ardından Şam'daki büyükelçiliğini kapatma kararı almış, ayrıca diğer Arap ülkelerinden farklı olarak Esad yönetimi ile diplomatik ilişkilerini askıya almıştı.
Avrupa Birliği ülkeleri Suriye konusunda henüz ortak bir tutum belirlemedi, ancak Fransa da Şam'da uzun süredir kapalı olan büyükelçiliğine yeni bir misyon şefi atandığını duyurdu.
Franca Inter radyosuna açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, diplomatik misyonun ilk görevinin yetkililerle özellikle insani yardımların koordinasyonu konusunda irtibat sağlamak olduğunu söyledi. Yeni geçici hükümetin taahütlerine ne derece bağlı kalacağının takip edileceğini vurgulayan Barrot, Fransa'nın Şam'daki yeni yönetime karşı "naiflik" sergilemeyeceğini, gelişmeleri büyük bir "dikkatle" izleyeceğini söyledi. Barrot, HTŞ ile ilgili olarak "Bu İslamcı grupların geçmişini biliyoruz" şeklinde konuştu.
Ukrayna'dan yardım teklifi
ABD ve İngiltere de Şam'daki yeni yönetimle ilk teması kurduklarını teyit etti. Suriye'ye yönelik bir insani yardım paketi açıklayan İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, "(HTŞ ile) Diplomatik temasımız var" dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Suriye'ye buğday ve ayçiçek yağından oluşan gıda yardımı teklif etti.
Suriye'de İdlib'i kontrolü altında tutan radikal İslamcı HTŞ örgütü, 11 gün süren ilerleyişinin ardından 8 Aralık'ta Şam'a girerek Esad rejimini devirmeyi başarmıştı. Esad'ın ülkeyi terk etmesinden sona Muhammed el Beşir başbakanlığında bir geçici hükümet kuruldu. El Beşir, ilk açıklamalarında sükunet ve istikrar çağrısı yaparak uluslararası toplumla işbirliği içinde olunacağı güvencesi verdi.
Ancak uluslararası toplumda HTŞ'nin El Kaide geçmişi nedeniyle tereddütler sürüyor.
Suriye'de geçici hükümetin Mart ayına kadar görevde kalması planlanıyor, HTŞ henüz bundan sonraki hükümetin ne şekilde görevlendirileceği konusunda bir açıklama yapmadı.
AFP,DW/BÖ,MUK,HS